تکان دادن شدید و خشن نوزاد و احتمال ابتلا به سندرم نوزاد لرزان

سندرم نوزاد لرزان یک آسیب مغزی جدی است که به واسطه تکان دادن شدید و خشن نوزاد شکل می‌گیرد. سندرم نوزاد لرزان نوعی کودک آزاری است که موجب آسیب مغزی شدید می‌شود. این شرایط می‌تواند در نتیجه فقط پنج ثانیه تکان دادن کودک رخ دهد.

نوزادان دارای مغزی نرم و عضلات گردن ضعیف هستند. همچنین، آنها رگ‌های خونی ظریفی دارند. تکان‌دادن شدید و پرشتاب نوزادان یا خردسالان می‌تواند موجب برخورد مکرر مغز آنها به قسمت داخلی جمجمه شود. این ضربه می‌تواند موجب کبودی در مغز، خونریزی در مغز، و تورم مغز شود. از آسیب دیدگی‌های دیگر می‌توان به شکستگی استخوان‌ها و آسیب دیدگی چشم‌ها، ستون فقرات، و گردن اشاره کرد.

سندرم نوزاد لرزان بین کودکان زیر دو سال شایع‌تر است اما می‌تواند کودکان تا پنج ساله را نیز تحت تاثیر قرار دهد. بیشتر موارد سندرم نوزاد لرزان بین نوزادانی که شش تا هشت هفته سن دارند، رخ می‌دهد. نوزادان در این بازه سنی بیشتر از مواقع دیگر گریه می‌کنند.

اقداماتی سرگرم کننده مانند بالا و پایین کردن نوزاد هنگامی‌که در آغوش والدین قرار دارد یا پرتاب کردن نوزاد به هوا و گرفتن آن موجب آسیب‌های مرتبط با سندرم نوزاد لرزان نمی‌شوند. در عوض، این آسیب دیدگی‌ها اغلب به واسطه تکان دادن نوزاد از روی خشم و درماندگی رخ می‌دهند.

شما تحت هیچ شرایطی نباید نوزاد را به‌شدت تکان دهید. تکان دادن شدید نوزاد نوعی جدی و عامدانه از کودک آزاری است. این شرایطی است که زندگی نوزاد را در معرض خطر قرار می‌دهد و نیازمند درمان پزشکی فوری است.

• علائم سندرم نوزاد لرزان

از علائم سندرم نوزاد لرزان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• دشواری در بیدار باقی ماندن
• لرزش بدن
• دشواری در تنفس
• ضعف در غذا خوردن
• استفراغ
• تغییر رنگ پوست
• تشنج
• کما
• فلج

اگر نوزاد این علائم را تجربه می‌کند باید با مرکز فوریت‌های پزشکی تماس گرفته یا در کوتاه‌ترین زمان ممکن به نزدیک‌ترین بخش اورژانس بیمارستان منتقل شود. این نوع آسیب دیدگی زندگی نوزاد را تهدید کرده و می‌تواند به آسیب مغزی دائمی‌منجر شود.

• دلایل سندرم نوزاد لرزان

سندرم نوزاد لرزان زمانی رخ می‌دهد که نوزاد یا خردسال با خشونت و شدید تکان داده شود. افراد ممکن است نوزاد را از روی خشم یا درماندگی این گونه تکان دهند که اغلب با گریه بی وقفه نوزاد در ارتباط است. اگرچه تکان دادن نوزاد ممکن است در نهایت به توقف گریه وی منجر شود اما این توقف احتمالا در نتیجه آسیبی که به مغز وارد شده است، رخ می‌دهد.

عضلات گردن نوزادان ضعیف هستند و اغلب در پشتیبانی از سر وی ناتوان هستند. زمانی که نوزاد به شدت تکان داده می‌شود، سر وی بدون هیچ کنترلی به اطراف حرکت می‌کند. حرکات شدید موجب برخورد مکرر مغز کودک به درون جمجمه می‌شود و کبودی، تورم و خونریزی مغز را به همراه دارد.

• تشخیص سندرم نوزاد لرزان

برای تشخیص، پزشک شرایطی که اغلب به سندرم نوزاد لرزان اشاره دارند را بررسی خواهد کرد که شامل موارد زیر می‌شوند:

• انسفالوپاتی یا تورم مغز
• خونریزی زیر سخت شامه ای یا خونریزی در مغز
• خونریزی شبکیه ای یا خونریزی در شبکیه چشم

پزشک آزمایش‌هایی را برای بررسی علائم آسیب مغزی و کمک به تایید تشخیص تجویز خواهد کرد. این آزمایش ممکن است شامل موارد زیر شوند:

• اسکن MRI، که از آهن رباهای قوی و امواج رادیویی برای تولید تصاویر دقیق از مغز استفاده می‌کند
• سی‌تی اسکن، که تصاویر واضح و مقطعی از مغز تولید می‌کند
• پرتو اکس اسکلتی که شکستگی‌های ستون فقرات، دنده و جمجمه را نمایان می‌کند
• معاینه چشم که آسیب دیدگی‌ها و خونریزی در چشم‌ها را بررسی می‌کند

پیش از تایید سندرم نوزاد لرزان، پزشک یک آزمایش خون را برای رد احتمالات دیگر تجویز خواهد کرد. برخی علائم سندرم نوزاد لرزان مشابه شرایط دیگر هستند که از آن جمله می‌توان به اختلالات خونریزی و برخی اختلالات ژنتیکی خاص مانند اختلال استخوان‌زایی (استئوژنز ایمپرفکتا) اشاره کرد. آزمایش خون تعیین می‌کند آیا شرایط دیگری موجب علائم کودک شده است یا خیر.

• درمان سندرم نوزاد لرزان

اگر به سندرم نوزاد لرزان مشکوک هستید، بلافاصله با اورژانس تماس بگیرید. تنفس برخی نوزادان پس از این که تکان داده شده اند، متوقف می‌شود. در این شرایط، انجام عملیات احیای قلبی‌ریوی می‌تواند تا زمانی که ماموران اورژانس به محل برسند، تنفس کودک را حفظ کند.

صلیب سرخ آمریکا اقدامات زیر را برای انجام عملیات احیای قلبی‌ریوی توصیه کرده است:

کودک را با احتیاط به پشت بخوابانید. اگر به آسیب نخاعی مشکوک هستید، بهتر است دو نفر کودک را به آرامی‌حرکت دهند تا سر و گردن وی دچار چرخش نشود.

موقعیت خود را تنظیم کنید. اگر نوزاد کمتر از یک سال سن دارد، دو انگشت خود را در وسط استخوان جناغ سینه قرار دهید. اگر کودک بیش از یک سال سن دارد، یک دست خود را در وسط استخوان جناغ سینه قرار دهید. دست دیگر خود را روی پیشانی کودک قرار دهید تا سر به سمت عقب متمایل شود. در موارد مشکوک به آسیب نخاعی، به جای این که سر را به سمت عقب متمایل کنید، فک را به سمت جلو کشیده و اجازه ندهید دهان بسته شود.

روی سینه فشار وارد کرده و جناغ سینه را به سمت پایین فشار دهید. فشرده سازی سینه را ۳۰ بار بدون توقف انجام داده و با صدای بلند بشمارش را انجام دهید. اعمال فشار روی سینه و ماساژ قلب باید محکم و سریع انجام شود.

به کودک تنفس مصنوعی بدهید. پس از ماساژ قلب، تنفس کودک را بررسی کنید. اگر نشانه ای از تنفس نیست، بینی نوزاد را با دست بسته و لب‌های خود را روی لب‌های بیمار قرار دهید. اطمینان حاصل کنید که مسیر هوایی باز است و دوبار تنفس مصنوعی داده می‌شود. هر تنفس باید حداقل یک ثانیه طول بکشد تا سینه بالا بیاید.

احیای فلبی‌ریوی را ادامه دهید. چرخه ۳۰ فشار و دو تنفس مصنوعی را تا زمانی که کمک برسد، ادامه دهید. تنفس کودک را به طور مرتب کنترل کنید.

در برخی موارد، نوزاد ممکن است پس از تکان داده شدن استفراغ کند. برای پیشگیری از خفگی، کودک را به یک سمت بخوابانید. اطمینان حاصل کنید که کل بدن نوزاد در یک زمان به یک سمت غلتانده می‌شود. اگر آسیب نخاعی وجود داشته باشد، این روش غلتاندن خطر آسیب بیشتر به ستون فقرات را کاهش می‌دهد. از بلند کردن یا دادن غذا یا آب به کودک پرهیز کنید.

دارویی برای درمان سندرم نوزاد لرزان وجود ندارد. در موارد شدید، برای درمان خونریزی در مغز ممکن است به عمل جراحی نیاز باشد. این ممکن است شامل قرار دادن یک شانت، لوله ای کوچک برای کاهش فشار یا تخلیه خون و مایع اضافه شود. در مواردی که خونریزی در چشم وجود دارد ممکن است به عمل جراحی چشم برای تخلیه خون پیش از این که بر بینایی تاثیر دائمی‌بگذارد، نیاز باشد.

• چشم انداز

آسیب برگشت ناپذیر مغزی ناشی از سندرم نوزاد لرزان می‌تواند در کسری از ثانیه رخ دهد. بسیاری از نوزادان عوارضی از جمله موارد زیر را تجربه می‌کنند:

• از دست‌دادن دائمی‌بینایی (جزئی یا کلی)
• از دست‌دادن شنوایی
• اختلالات تشنج
• تاخیر در رشد
• ناتوانی‌های فکری
• فلج مغزی، اختلالی که بر هماهنگی عضلانی و گفتار تاثیر می‌گذارد

محمد مهدی حیدرپور

منبع: هلث لاین