واکسیناسیون کودک و آنچه باید درباره آن بدانیم
ایمن‌سازی بی‌خطر است و تنها دلیل محکمی که می‌تواند مانع از واکسیناسیون شود شرایط نوزاد و نظر پزشک است.ایمن‌سازی در پیشگیری از بسیاری بیماری‌ها که می‌توانند باعث وخامت حال و حتی مرگ شوند، موثر است و در چند دهه اخیر این بیماری‌ها که زمانی شایع بودند به‌دلیل واکسیناسیون دیگر به‌ندرت مشاهده می‌شود.
ایمن‌سازی در مقابل دیفتری، فلج‌اطفال، کزاز، هپاتیت‌ب، سیاه‌سرفه، هموفیلوس انفولانزای تیپ B ، سرخک، اوریون و سرخچه برای همه کودکان توصیه می‌شود. واکسن سایر بیماری‌ها مطابق با برنامه ایمن‌سازی برای افرادی تجویز می‌شوند که خطر ابتلا به آنها با سفر به نواحی دیگر دنیا وجود دارد.
-
جدول راهنمای واکسیناسیون
| بدو تولد | ب.ث.ژ- فلج‌اطفال- هپاتیت‌ب |
| ۲ ماهگی | فلج‌اطفال -پنج گانه |
| ۴ ماهگی | فلج‌اطفال خانگی- پنج‌گانه- فلج‌اطفال تزریقی |
| ۶ ماهگی | فلج‌اطفال- پنج گانه |
| ۱۲ ماهگی | MMR |
| ۱۸ ماهگی | سه گانه- فلج‌اطفال MMR |
| ۶ سالگی | سه‌گانه- فلج‌اطفال خوراکی |
توضیحات: واکسن پنج‌گانه شامل: دیفتری، کزاز، سیاه‌سرفه، هپاتیت‌ب و هموفیلوس آنفلوانزا تیپ‌ب، پس از آخرین نوبت واکسن سه‌گانه هر ده سال یکبار واکسن دوگانه بزرگسالان باید تزریق شود.
-
توصیه‌های خانگی پس از تزریق واکسن
- پس از واکسیناسیون، برخی واکنش‌ها مانند تب، درد و تورم در محل تزریق و بی‌قراری کودک شایع بوده و یادآوری این مطلب به والدین از نگرانی ایشان کم می‌کند.
- در مواردی که در محل تزریق واکسن، تورم قرمزی وجود داشته باشد. قرار دادن پارچه سرد و مرطوب تمیز در محل می‌تواند در کاهش درد موثر باشند.
- توصیه می‌شود بعد از تزریق واکسن پنج گانه و یا سه گانه در صورت بروز تب، درد و بی‌قراری، استامینوفن با دُزّ مناسب تجویز شده و در صورت‌نیاز، هر چهار ساعت یکبار (حداکثر تا ۵ بار در ۲۴ ساعت) تکرار شود. در مورد کودکان دچار بیماری‌های قلبی که مستعد نارسایی حاد احتقانی در اثر عوامل تسهیل‌گر مثل تب هستند، پیشنهاد می‌شود استامینوفن تا ۴۸ ساعت همزمان و یا بعد از تزریق واکسن پنج‌گانه و یا سه گانه تجویز شود.
- پس از واکسیناسیون باید از پوشاندن لباس تنگ به کودک که موجب وارد آمدن فشار به محل تزریق می‌شود، خودداری کنید.
- شستن محل تزریق واکسن و استحمام کودک پس از واکسیناسیون منعی ندارد.
-
توصیه‌هایی برای کاهش ناآرامی، درد و تب
توصیه‌های گوناگونی برای کاهش درد و ناراحتی کودک هنگام واکسیناسیون ارائه شده است. دراین میان پدرو مادر نقش مهمی ایفا می‌کنند. بدین‌صورت که بهتر است پدرو مادر به‌جای مهار کودک با خشونت و اجبار، از روش‌های ایجاد آرامش در کودک استفاده کنند.
هم‌چنین بهتر است به‌جای استفاده از کلماتی مانند درد و سوزش از کلماتی چون فشارکوچک استفاده کرد و هیچ‌گاه کودک را تهدید به تزریق آمپول بعنوان مجازات برای رفتار نادرست وی نکنند. علاوه بر این چندین تکنیک جسمانی و روانی برای به‌حداقل رساندن ناآرامی و درد هنگام واکسیناسیون وجود دارد که ادامه به برخی از آنها اشاره می‌شود:
- روش‌های جسمانی
- برقراری پوست به پوست مادر و شیرخوار
- تجویز واکسن به کودک در آغوش والدین
- نوازش کودک پس از تزریق
- تزریق سریع واکسن بدون آسپیره کردن قبل از تزریق
- در مواردی که چندین واکسن دریک نوبت باید تجویز شود، توصیه می‌شود واکسن‌های خوراکی در ابتدا و واکسنی که بیشترین درد را ایجاد می‌کند، در مرحله بعدی تجویز شود.
- روش‌های روانی
- آرام کردن، نوازش و دلجویی از شیرخوار حین و پس از واکسیناسیون
- انجام اقداماتی برای پرت‌کردن حواس کودک مانند از اسباب‌بازی‌ها یا خواندن کتاب داستان برای کودک یا گذاشتن موسیقی مورد علاقه کودک
- عدم استفاده از لغات حاکی از اضطراب هنگام صحبت با کودک
مژگان موسی‌پور
منبع: خودمراقبتی در ناخوشی‌های جزیی/ ترجمه: نوید شریفی، محمد کیاسالار، معصومه دانیالی