تغییرات رشدی کودکان درسال اول زندگی

کودکان منحصربه‌فرد هستند. یعنی هر کودک برای خود دنیایی دارد. برنامه رشد هر کودک مخصوص خودش است و مقایسه کردن کودکان با یکدیگر کار بیهوده‌ای‌ست.

با یک مثال شروع می‌کنیم. فرض کنید شما می‌خواهید یک میز بسازید. قبل از ساختن میز تصمیم می‌گیرید چند طرح دلخواه خود را روی کاغذ ترسیم کنید. شما برای شکل و شمایل میز تصمیم‌گیری می‌کنید. درباره اینکه دستگیره داشته باشد یا کشو، بزرگ و پهن باشد یا باریک و دراز، شیشه‌ای باشد یا چوبی و یا هر مورد دیگری. اما وقتی دانه‌ای را در زمین می‌کاریم، آیا می‌توانیم تصمیم بگیریم از کدام زاویه از خاک بیرون بیآید یا چند برگ داشته باشد و از کدام سمت میوه دهد؟ پاسخ روشن است. خیر، نمی‌توانیم. کودکان هم مانند یک دانه‌ هستند. ما نمی‌توانیم برای مراحل رشد او تصمیم‌گیری کنیم.

معمولا کودکان حدود یک‌سالگی یا کمی دیرتر شروع به راه رفتن می‌کنند. ممکن است برخی زودتر یا برخی دیرتر شروع به راه رفتن کنند. گاهی کودکی را می‌بینیم که فقط در شرایط خاصی راه می‌رورد. مثلا فقط هنگام عبور از کنار نرده‌ها، دستش را به نرده می‌گیرد، می‌ایستد و راه می‌رود. مساله این است که بدانیم قرار نیست همه کودکان در یک ماه مشخص راه بروند یا بایستند.

حساس‌ترین تغییرات رشد حرکتی کودکان، از تولد تا یک سالگی رخ می‌دهند. تغییراتی مانند غلت زدن، چرخیدن، نگهداشتن بدن روی دستها، چهار دست و ‌پا راه رفتن و ایستادن و غیره. همه این موارد در کنار برخی تغییرات دیگر رخ می‌دهند. نوزادان بین صفر تا یک‌ سالگی، می‌توانند به توانایی‌های دیگری نیز مانند تمرکز کردن بر یک شئ، گرفتن آن و شناختن آن دست یابند. نوزادان می‌توانند اشیا اطراف خود و مادر را به خوبی بشناسند و در ذهن خود نگهدارند. این‌ها موجب توانایی‌های پیچیده‌تری مانند حافظه، یادگیری و فکر کردن می‌شوند.

بهترین عملکرد از سوی والدین همراهی و مراقبت است. همراهی به چه معناست؟ یعنی با کودک خود حرف بزنید. با لحن و علاقه خودتان. حرکات او را دنبال کنید. وقتی صدایی از خودش تولید می‌کند، به او پاسخ دهید. صداهای او را تقلید کنید و اینگونه او را به خودش بشناسانید. هر زمان که به آغوش شما نیاز دارد او را بغل کنید و اجازه دهید به گرمای بدن شما عادت کند.

همیشه به خاطر داشته باشیم که کودکان مراحل رشدی خود را طی می‌کنند اما هر کدام به شیوه و زمان خود. بدترین اتفاق این است که والدین بخواهند به اجبار مداخله‌ای کنند و کودکی را که هنوز آماده نیست، وادار به کاری کنند. این دسته از والدین، احتمالا افراد نگرانی هستند که کودکان خود را دائم با دیگر بچه‌ها مقایسه می‌کنند. این روند هم والدین را خسته و مضطرب‌تر می‌کند و هم به کودکان آسیب می‌زند.

مترجم و گردآوری : مهرنوش اخلاقی

منابع :

ttps://www.cdc.gov/ncbddd/childdevelopment/positiveparenting/infants.html

• نقل قول‌هایی از آموزه‌های دکتر اردشیر پژوهشی. استاد تربیت مربی هنر کودکان.