حواس پنجگانه نوزادان، یک کشف شگفت‌انگیز
سرعت و گسترش رشد در نوزادان تازه متولد شده به حدی بالاست که رشدِ حسی و حرکتی قسمت کوچکی از این فرایند را تشکیل می‌دهد. حرکت در نوزادان، از سر شروع می‌شود و بعد در بالاتنه و دست و پاها ادامه می‌یابد. حدودا تا دو ماهگی، حرکت نوزادان خارج از کنترل آنهاست. یعنی آنان نمی‌توانند دست و پا و سر خود را برحسب اراده‌شان، تکان دهند. این حرکات بی‌اراده و ناخودآگاه هستند. پس هرگز تصور نکنید که نوزاد چیزی را با دست پس می‌زند و یا نمی‌خواهد. ممکن است دست شما را عقب براند و یا دهان خود را از شیر مادر برگرداند. اما این حرکات تا قبل از دوماهگی ناخودآگاه هستند و در کنترل نوزاد شما نیستند.
اما حواس پنجگانه چشایی، بویایی، لامسه، بینایی و شنوایی مراحل رشد متفاوت‌تری دارند. نوزادان به دست‌های خود خیره می‌شوند و کم‌کم می‌فهمند این دست‌ها که تکان می‌خورند و بیشتر اوقات مُشت هستند، جزیی از بدن آنها هستند. بعد از این آنها به تدریج تلاش می‌کنند، اشیا را بگیرند و تکان دهند. آنها به راحتی می‌توانند مُشت خود را تکان دهند و از چنین پیروزیِ بزرگی لذت ببرند. شاید خنده‌دار به نظر برسد اما کوچک‌ترین تغییرات، می‌توانند برای نوزاد تازه متولد شده، به منزله کشفی بزرگ باشد. اگرچه نوزادان مثل ما به جهان خود نگاه نمی‌کنند.
جالب است بدانید که حس چشایی نوزادان از زمانی که در رحم مادر هستند، فعال می‌شود. برخی پژوهش‌ها نشان داده‌اند، ذائقه مادران بر روی ذائقه و رژیم غذایی فرزندانی که به دنیا می‌آورند، تاثیر می‌گذارد. شاید بتوان گفت یکی از کامل‌ترین حواس نوزاد تازه متولد شده، حسِ چشایی است. مادران نیز می‌دانند که مواد غذایی که مصرف می‌کنند، بر مزه‌ی شیرِ آنها تاثیرگذار است. پس تغذیه سالم و کافی مادران بر روی تغذیه و پرورش حس چشایی نوزادان کاملا موثر است.
حس بویایی نوزادان نیز به خوبی کار می‌کند و آنها از ابتدا قادرند بوی مادر را از بقیه افراد تشخیص دهند. در غیاب مادر، تکه‌ای از لباس او برای نوزادش خوشایند است و اگر مادر بخواهد برای مدت خیلی کوتاهی نوزاد را تنها بگذارد، می‌تواند از این شیوه استفاده کند تا نوزاد با بوی مادر، بیشتر انس بگیرد.
حس شنوایی نوزادان از دوران رحمی به‌کار می‌افتد و به خوبی کار می‌کند. پس از تولد، شما می‌توانید ببینید که نوزادتان نسبت به صداها واکنش نشان می‌دهد و صداهای خیلی بلند و مهیب، او را می‌ترسانند. به این ترتیب با روش‌های مختلفی مانند تکان دادن جغجغه می‌توانید از سلامت گوش‌های او مطمعن شوید. اگرچه او هنوز نمیتواند مانند یک فرد بزرگسال بشنود، اما در ماه‌های بعدی، شنوایی کودک، ارتقا می‌یابد.
حس بینایی نوزادان، ضعیف‌ترین حس آنان است. از آنجایی‌که ماه‌ها در شکم مادر و در کیسه آب شناور بوده‌اند، چشمان‌شان هنگام تولد ورم کرده است و در روزهای بعدی، به حالت معمولی درمی‌آید. آنها قادرند اشیای نزدیک و با فاصله تقریبی ۴۰ سانتی‌متر را تشخیص دهند. نوزادان نسبت به رنگ‌های روشن و با تضاد زیاد، بیشتر علاقه نشان می‌دهند. در حقیقت حس بینایی آنها کمی تار است و اشیا کمرنگ و دور را نمیتواند ببینند. همچنین آنها نمی‌توانند عمق را تشخیص دهند. علاوه‌براین حدود ۹ ماه طول می‌کشد تا رنگ چشمان نوزادان ثابت شود. رنگ چشم نوزادان تازه متولد شده روشن‌تر و یا مایل به آبی و طوسی است.
حس لامسه نوزادان نیز بسیار حساس و فعال است و پژوهش‌های بسیاری ثابت کرده‌اند، با نوازش و تماس پوستی با نوزادان، می‌توانید موجب رشد شناختی و اجتماعی آنها شوید. در سالهای اخیر، متخصصان نسبت به داشتن تماس پوستی فراوان با نوزادان، تاکید بسیاری کرده‌اند.
ترجمه و گردآوری: مهرنوش خالقی
منابع:
https://www.verywellfamily.com/newborn-physical-development-284365
https://www.verywellfamily.com/baby-growth-and-development-4157390