دستورالعمل پیشنهادی فعالیت بدنی برای کودکان زیر ۶ سال
منظور از فعالیت فیزیکی در کودکان کوچکتر از ۶ سال هرگونه تحرکی است که به تکان دادن اعضای بدن منتهی شود. در واقع در این بازه زمانی والدین باید فرصت آزاد بیشتری را برای ورزش در اختیار فرزندان خود قرار دهند. از طرفی هیچ لزومی ندارد که این فعالیت حتما به صورت ورزش حرفه‌ای انجام شود. طبق نتایج به دست آمده از مطالعات علمی در سراسر جهان، تحرک ساده روزمره نیز برای بچه‌های زیر ۶ سال کافی خواهد بود.
اما پیش از آن که به سطح فعالیت مورد نیاز برای هر رده سنی بپردازیم، نخست برخی از اصلی‌ترین فواید فعالیت بدنی برای کودکان خردسال را بررسی خواهیم کرد:
- تقویت استخوان‌ها، عضلات، قلب و ریه‌های کودکان در حال رشد
- افزایش هماهنگی، تعادل، حالت نشستن و ایستادن و همینطور انعطاف‌پذیری فیزیکی
- کاهش خطر ابتلای کودکان به بیماری‌های قلبی، سرطان و دیابت نوع دو در مراحل بعدی زندگی
- افزایش رفاه فکری و آرامش روانی
- ارتقا سطح اعتمادبه‌نفس
- تمرکز بهتر در محیط های اجتماعی
- سازگاری بیشتر با دوستان، اعضای خانواده و اطرافیان
- فراگیری بهتر مفاهیمی نظیر به اشتراک گذاری، نوبت و همکاری
- در مجموع فعالیت بدنی حالت مهمی از رابطه دو طرفه بازی و یادگیری است. بدین ترتیب زمانی که یک کودک خردسال با والدین خود و یا دیگری به تمرین بدنی می پردازد، راه و روشی عالی برای ایجاد روابط عمیق‌تر در محیط خانواده ایجاد کرده است.
-
انواع فعالیت فیزیکی
- فعالیت بدنی سبک: قدم زدن، نواختن یک آلت موسیقی و یا ایستادن و نقاشی
- فعالیت بدنی متوسط: راه رفتن سریع، دوچرخه سواری تحت نظارت مستقیم والدین و یا همراهی آنها، پرش و شنا. گزینه‌هایی در این گروه جای می‌گیرند که بتوانند پس از مدتی فعالیت باعث نفس نفس زدن کودک شوند.
- فعالیت بدنی شدید: بازی‌های دویدنی با هم سن‌وسالان، دوچرخه‌سواری سریع، شرکت در رشته‌های ورزشی سازمان یافته مانند فوتبال، بسکتبال یا والیبال. این فعالیت‌ها در مقایسه با گروه قبلی فشار بیشتری به کودک وارد می‌کنند. از این رو تعریق افزایش می‌یابد و ضربان قلب بالا می‌رود. البته گفتنی است که تمام گزینه‌های مذکور توسط کودکان زیر ۶ سال قابل انجام هستند و تنها باید شرایط سنی و فیزیکی کودک در این بازه سنی مد نظر قرار بگیرد.
- فعالیت‌هایی که باعث تقویت عضلات و استخوان ها می‌شوند: پرش، دو، کوهنوردی
- بازی‌ها و فعالیت‌های بدنی پر انرژی: بازی‌هایی که مستلزم فعالیت بدنی بالا هستند، یکی از بهترین روش های ممکن برای افزایش تحرک در کودکان زیر ۶ سال به شمار می روند.
و اما سطح فعالیت بدنی مناسب برای کودکان زیر ۶ سال:
-
نوزادان (زیر ۱ سال)
والدین باید نوزادان خود را به تحرک بدنی مانند چهار دست و پا راه رفتن طی روز تشویق کنند. حتی اگر هنوز به این قابلیت دست نیافته‌اند، آنها را به گرفتن اجسام، کشیدن، فشار دادن، هل دادن و حرکت دادن سر در جهات مختلف ترغیب کنید.
توصیه می‌شود که با فراهم کردن امکانات مورد نیاز و کمک به ایمن سازی هرچه بیشتر اتاق خواب یا محیط بازی کودک، فرصت بازی و فعالیت فیزیکی آزادانه را در اختیار فرزند زیر ۱ سال خود قرار دهید. در این بازه زمانی حداقل ۳۰ دقیقه تحرک بدنی مداوم تحت نظارت والدین کافی خواهد بود.
-
کودکان نوپا (۱ تا ۲ سال)
کودکان نوپا باید حداقل ۱۸۰ دقیقه معادل ۳ ساعت از زمان روزانه خود را از نظر فیزیکی فعال باشند. هرچه این کمیت و کیفیت این زمان افزایش یابد، قطعا به نفع کودک خواهد بود و برای سلامت روحی و جسمی وی بهتر است. به نظر می‌رسد که تقسیم این زمان ۳ ساعته در تمام طول روز مزایای بیشتری را متوجه کودک سازد.
این ۱۸۰ دقیقه می‌تواند شامل فعالیت های سبک مانند ایستادن، قدم زدن، غلت زدن و یا بازی‌های پر انرژی مانند پرش، دو و جست و خیز باشد.
-
کودکان سن مهدکودک (۳ تا ۴ سال)
مدت زمان پیشنهادی برای این رده سنی نیز ۱۸۰ دقیقه در روز عنوان شده است. همچنین توصیه می‌شود که والدین ترکیبی از فعالیت‌های بدنی خارج از منزل و داخل منزل را برای برنامه روزانه فرزند خود در نظر بگیرند. در این میان از ۱۸۰ دقیقه تحرک فیزیکی، باید حداقل ۶۰ دقیقه آن به فعالیت‌های بدنی با شدت متوسط تا شدید اختصاص یابد.
به طور کلی کودکان زیر ۶ سال نباید برای مدت زمانی طولانی بی‌تحرک باقی بمانند مگر هنگام خواب. بدین ترتیب تماشای افراطی تلویزیون، جا به جایی دائمی با اتوبوس، ماشین و یا قطار به هیچ عنوان برای سلامتی آنها مناسب نخواهد بود.
-
کودکان ۴ تا ۶ سال
کودکان در این بازه سنی به مهارت‌های بیشتری برای حضور در برنامه‌های ورزشی سازمان یافته دست می‌یابند و می‌توانند از پس تمرینات پیچیده تری مانند ژیمناستیک بربیایند. از این رو والدین فرصتی در اختیار خواهند داشت تا فرزندشان را با فعالیت‌های بدنی متنوع‌تری آشنا کنند.
توصیه می‌شود که برای رده سنی ۴ تا ۶ سال حداقل ۱ ساعت فعالیت بدنی متوسط تا شدید در روز به همراه چندین ساعت فعالیت بدنی سبک در نظر گرفته شود. این روتین را باید حداقل ۳ بار در هفته تکرار و از حرکات تقویت کننده عضلات و استخوان‌ها نیز استفاده کرد.
رکسانا دانیالی