چند پیشنهاد کاربردی برای کاهش خطرات تماشای تلویزیون توسط کودکان

همیشه درمورد مضرات تماشای تلویزیون می‌شنویم. اغلب بر واژه‌هایی مثل بدآموزی یا یادگیری خشونت تاکید می‌شود. اما مضرات تماشای بیش از اندازه تلویزیون به عناوین محدودی خلاصه نمی‌شود. آگاهی از این مضرات می‌تواند در شیوه‌ی انتخاب و برنامه‌ریزی ما برای فرزندانمان تاثیر به‌سزایی داشته باشد.

• مشکل دوری از جمع خانواده و دوستان و کاهش روابط اجتماعی

کودکان با تماشای بیش‌ازحد تلویزیون کم کم از جمع و فضای اجتماع فاصله می‌گیرند وعلاقه‌مند به گوشه‌گیری می‌شوند و این اتفاق یادگیری مهارت‌های اجتماعی را در کودک ضعیف می‌کند. در صورت احساس نیاز به استفاده زمان طولانی تر از این ابزار هستیم، پس می‌توان تلاش کرد تا آثاری را انتخاب کنیم که بار آموزشی مهارت‌های اجتماعی برای کودک را به همراه داشته باشد. مانند پویانمایی مهارت‌های زندگی در شبکه پویا، دنیل ببره،‌ موش موشک و در حین تماشای اثر با کودک همراهی کنیم و توجه کودک را به حضور و همراهی اعضا خانواده در اثر جلب کنیم . زمان‌هایی را که برنامه موردعلاقه کودک ممکن است پخش شود برای مهمانی و برنامه‌های بیرون از خانه انتخاب نکنیم و این امکان را به کودک بدهیم که تکرار اثر را به صورت دانلود از اینترنت و یا در شبکه نمایش خانگی خواهد دید تا او نیز برای همراهی و حضور با اعضای خانواده در جمع ترغیب شود.

• مشکل اضافه وزن و کم تحرکی کودکان

کودک در اثر تماشای تلویزیون کم تحرک می‌‎شود و کم کم دچار اضافه وزن و مشکلات حرکتی خواهد شد یک راه کار این است که با همراهی کودک آثاری را انتخاب کنیم که به صورت تعاملی باشد و یا جنبه ورزش و بازی  در آن پر رنگ تر باشد، تا کودک ما با شخصیت داستان حرکات ورزشی و جنب و جوش انجام دهد و برای ایجاد انگیزه بهتر است ما نیز با کودک همراهی کنیم.

•  استفاده ابزاری از کودکان برای تبلیغات

کودکان این روزها علاقه‌مند به مجموعه‌هایی می‌شوند که در آن شخصیت حاضر در حال تجربه و آموزش دیدن با اسباب‌بازی های خاص و جدید است و به تعداد نامحدود با شکل و رنگ مختلف در اختیارش قرار می‌گیرد و این ترویج مصرف‌گرایی در کودک است. سعی کنید هنگام تماشای آثار این چنینی با کودک خود در مورد تبلیغ و تلاش تبلیغات برای فروش گفتگو کنید. پیشنهاد می‌شود بازی فروشنده را باکودک انجام دهید تا او بیشتر با مفهوم پول و در آمد آشنا شود و از این طریق خواهد فهمید به دست آوردن هر چیزی بهایی دارد.

بازی فروشنده: با کودک خود از میان اسباب‌بازی‌ها تعدادی را انتخاب کنید و در جایی بچینید و مقداری پول کاغذی آماده کنید (یا حتی سکه) آن را بین خود و کودک تقسیم کنید. حالا این فروشگاه شماست و از کودک بخواهید در نقش مشتری وارد شود و بعد از انتخاب اسباب بازی موردنظر بهای آن را بگویید و او از پول هایش پرداخت کند، سعی کنید این بازی را دوطرفه برگزار کنید و جا و نقش خود را با کودک جابه‌جا کنید تا جایی که پول در دست شما و کودک به پایان برسد و او قدرت خرید را از دست بدهد. این ممکن است در مرحله اول یا پس از چند مرحله اتفاق بیفتد و کودک کم کم با مفهوم بها و ارزش آشنا می‌شود.

• نشان دادن دنیا به شکل تحریف شده برای کودک

در آثار تخیلی و غیرواقعی دنیا به صورتی متفاوت به ما نشان داده می‌شود، پس در نمایش این آثار برای کودک دقت کافی را داشته یاشید اگر این اغراق در اندازهای است که شخصیت داستان کوچک شده و در بین طبیعت به شکل رایج زندگی می‌کند، می‌توان با حضور در کنار کودک و توضیح در مورد فضا اثر را تماشا کرد اما در زمانی که شخصیت وارد دنیایی می‌شود که فرازمینی ممکن است و یا رفتاری غیرعادی دارد آثار مخربی بر روی خردسالان خواهد داشت.. والدین باید توضیحاتی را درخصوص این آثار به فرزندشان بدهند و به او در درک آنچه که دیده کمک کنند تا از این طریق کودک بتواند بین دنیای خیالی و واقعیت تفاوت قائل شود و آن دو را از یکدیگر تشخیص دهد.

برای مثال یک کودک ۳ یا ۴ ساله وقتی شخصیت داستان را در حال پریدن از یک ارتفاع بلند می‌بیند، قادر به درک دنیای خیالی از واقعیت نیست و باعث الگوبرداری غلط و در نتیجه آسیب و خطر جدی برایش می‌شود؛ به همین دلیل اگر کودک چنین صحنه‌‎هایی را دید، والدین باید با او گفتگو کنند.

• تماشای صحنه‌های خشن و تاثیر مخرب روی فعالیت مغز

صحنه‌های کتک‌کاری، بمب‌گذاری، خودکشی، تلفات جنگی و موارد این چنینی به راحتی در برنامه‌های تلویزیونی دیده می‌شود. تماشای صحنه‌های خشونت‌آمیز موجب افزایش پرخاشگری و اضطراب درکودک می‌شود و با تماشای بیش‌ازحد این تصاویر، او دنیا را جای ناامن و ترسناکی می‌بینند. نقش شما به عنوان والدین خردسال در کنترل تماشای تلویزیون بسیار اهمیت دارد تا او از این آسیب‌ها در امان بماند.

• برنامه‌های نامناسب با سن کودکان

اگر کودک به موضوعی علاقه نشان داد و بر تماشای آن اصرار داشت یک راه کار که می‌شود در پیش گرفت این است که چند اثر را با موضع مورد علاقه کودک و چند پویانمایی را با توجه به صلاح دید خود انتخاب کنیم و از کودک بخواهیم از بین این چند اثر انتخابی یکی را او انتخاب کند و دیگری را خودمان و نوبتی در کنار هم به تماشای اثر بشینیم و در حین یا پایان هر اثر در مورد اتفاقات و احساسی که از تماشای اثر در ما ایجاد شده گفتگو کنیم تا کودک در حین روند آرام آرم روش درست انتخاب اثر مناسب را به دست آورد و این کار نیازمند صبرو تحمل از جانب والدین است.

نویسنده: نرگس موسوی