با ترس کودکان از مراجعه به مطب پزشک چطور مقابله کنیم؟

تاکنون چندین بار با فرزند خردسال خود برای مراجعه ضروری به پزشک دچار مشکل شده اید؟ با وجود آن که ممکن است حسابی از این مسئله کلافه شده باشید، لازم است بدانید که ملاقات با پزشک یا دندانپزشک می‌تواند هر کودکی را به دام اضطراب بیندازد و منجر به اختلالات رفتاری موقتی شود. پس  واکنش‌هایی مانند گریه، به‌هم‌ریختن تمام خانه یا حتی مطب دکتر، دعوا و همینطور بی‌قراری شدید مساله‌ای کاملاً طبیعی است!

اصلی‌ترین ریشه ترس اکثریت کودکان از مردان و زنانی که لباس سفید بر تن دارند و بیماری‌ها را درمان می‌کنند، چه چیزی است؟ محققان دانشگاه میشیگان معتقدند که این حالت ترس روحی و عصبی که غالبا در رده سنی خردسال شاهد آن هستیم، به واسطه مواجهه با محیط‌های ناشناخته رخ می‌دهد. همانطور که می‌دانید فضای اتاق پزشکان، وسایل موجود در آن و حتی لباسی که یک دکتر می‌پوشد تفاوت زیادی با محیط خانه و عناصر آشنای زندگی کودک دارد. از طرفی دیگر بر اساس گزارشی از روزنامه نیویورک تایمز، فرزندان خردسال ما از مهارت‌های کلامی، دیدگاه و تجربیات فردی بزرگسال برخوردار نیستند. بدین ترتیب در حالی که یک شخص ۳۵ ساله به پر کردن دندان خود و یا معاینه پزشکی به عنوان اتفاقی پیش پا افتاده نگاه می‌کند، همین روند می‌تواند منجر به القای احساساتی عجیب و غریب به کودکی ۵ ساله شود و وی را عمیقا بترساند.

به نظر شما والدین از چه طریقی می‌توانند در کاهش شدت ترس از پزشک عملکردی موفق را به نمایش بگذارند؟ آیا آنها قادر هستند به فرزندان خود در این مسیر کمک کنند؟

• بیش‌ازحد وعده و وعید ندهید

رویارویی والدین با پرسش‌هایی مانند “آیا قرار است دندانپزشک یکی از دندان‌هایم را بکشد؟”، “آیا دکتر به من آمپول می‌زند؟” و یا “قول می‌دهی که هیچ دردی احساس نکنم؟” هنگام زندگی با کودکی نوپا نه‌تنها بسیار عادی است، بلکه به کرات نیز رخ خواهد داد. در چنین موقعیت‌هایی تزریق اطمینان خاطر ۱۰۰ درصدی به فرزند می‌تواند بسیار وسوسه‌انگیز باشد، اما شما باید خود را کنترل کنید. طبق مقاله‌ای که از طریق انتشارات جان وایلی و پسران در اختیار علاقه‌مندان قرار گرفته است، پدران و مادران به هیچ‌وجه و در هیچ موردی نباید به فرزندشان اطمینان و قول قطعی بدهند حتی اگر ۱۰۰ درصد هم از آن مطمئن باشند. چنین رویکردهایی خود از علت‌های اصلی اضطراب و استرس افزایش یابنده در کودکان محسوب می‌شوند و ممکن است راه را بیش از گذشته برایتان دشوار کنند.

دکتر Bernhard Wiedermann پزشک متخصص بیماری‌های عفونی از بیمارستان ملی کودکان در آمریکا توضیح می‌دهد: پرهیز از دروغ گویی به کودکان اهمیت زیادی خواهد داشت. بهتر است به او بگویید که اطمینان کافی ندارید اما به محض رسیدن به مطب از پزشک سوال می‌کنید و در همه مراحل کنارش هستید. صراحت کلامی‌و رفتاری باعث ساخت اعتمادی قوی میان شما و فرزندتان می‌شود و بدین ترتیب حتی اگر کارها طبق برنامه پیش نروند، کودک احساس خیانت یا دلشکستگی نخواهد کرد.

• احساسات کودک را تایید کنید و آنها را محترم بشمارید

با استناد به یافته‌های مطالعه‌ای که از طریق مجله دانش خانواده به چاپ رسیده است، بدترین واکنش والدین به اضطراب فرزندان، استفاده از جملاتی مانند “گریه را تمام کن همه چیز خوب می‌شود” و یا “چیزی برای ترسیدن وجود ندارد، تو نباید نگران باشی” خواهد بود. شما با این کار کودک را به طور کلی رد می‌کنید. در مقابل توصیه می‌شود که پدر و مادر تحت هر شرایطی عواطف درونی فرزند خود را تایید کنند و در قالب الگویی سالم برای کنترل اضطراب فرزند وارد عمل شوند. برای مثال از روش زیر استفاده کنید:

“احساست را درک می‌کنم. من هم هفته گذشته قبل از مراجعه به پزشک واقعا عصبی و نگران بودم اما اکنون خوشحالم که از پس آن برآمدم. این کار باعث می‌شود که بتوانیم سلامتی خود را حفظ کنیم”

• حواس‌پرتی ایجاد کنید

یکی دیگر از متدهای بسیار موثر برای کمک به کودکانی که از مراجعه به دکتر می‌ترسند، ایجاد حواس‌پرتی‌های دلنشین برای آنها به شمار می‌رود. با توجه به مقاله انتشار یافته توسط مجله انجمن پزشکی آمریکا، والدین با استفاده از حواس‌پرتی‌های مختلف قادر به تسکین احساس ترس فرزندانی هستند که وارد دنیای کاملا جدیدی شده‌اند و نمی‌توانند به درستی نسبت به آن واکنش نشان دهند.

تا به حال چند بار در سالن انتظار مطب پزشک دقایق و یا حتی ساعت‌ها را شمرده اید تا فرزندتان زودتر وارد اتاق شود؟ همانطور که در بسیاری از مطب‌های متخصصین اطفال و دندانپزشکان کودکان دیده اید، اسباب‌بازی‌های مختلفی برای سرگرمی‌ کودک وجود دارند. این تصمیم پزشکان از همان قانون حواس‌پرتی‌های دلچسب پیروی می‌کند. در پژوهشی از مجله علم روانشناسی می‌خوانیم که یکی از مطلوب‌ترین روش‌های ممکن برای ایجاد حواس‌پرتی در کودکانی که از پزشکان می‌ترسند، استفاده از اسباب‌بازی‌های محبوب آنها خواهد بود. البته توجه داشته باشید که برای افزایش کارایی این متد باید خود نیز به بازی با فرزندتان بپردازید. همراه او عروسک بازی کنید، کتاب بخوانید و یا یک بازی فکری انجام دهید.

رکسانا دانیالی