۶ شیوه پی‌ریزی تفکر انتقادی در کودکان ۳ تا ۶ ساله
با این شش راه‌حل مهارتی مهم را به کودکان خود یاد دهیم
مهارتی بسیار مهم به نام تفکر انتقادی
شاید تفکر انتقادی یکی از مهمترین مهارت‌هایی باشد که کودک برای زندگی آینده خود به آن نیاز دارد. ما در جهانی زندگی می‌کنیم که همه چیز در آن به سرعت در حال تغییر است. کودکان به چیزی ورای فرمان‌برداری و تکرار کردن نیاز دارند. اگر آنها برده‌های منفعلی باشند که تنها دستورات را اجرا کنند، آنوقت چه بلایی بر سر ایده‌ها و خلاقیت آنها می‌آید؟ آنها نیاز دارند تا سوال کردن، انتقاد کردن و کشف علت‌ها را تمرین کنند. کودکان می‌توانند در قالب بازی آزاد، مقایسه کردن، تحلیل کردن، متمایز کردن و تحقیق کردن را تمرین کنند.
کودک خود را به تفکر انتقادی مجهز کنیم
تفکر انتقادی در طی یک رفتار متقابل و روزانه با کودک انجام می‌شود. اگر از کودک سوالات تشریحی بپرسیم می‌توانیم از نظرات او باخبر شویم و به او این فرصت را بدهیم تا تجربه کند و مشکلات خود را حل و فصل کند. اینجا ایده‌هایی وجود دارد برای افزایش مهارت تفکر انتقادی در کودکان:
۱-ایده‌هایی برای بازی به کودک ارائه دهیم
بازی با اسباب‌بازی‌های حاضر و آماده چندان نمی‌تواند باعث کنجکاوی بچه‌ها شود. اما وسایل و اسباب‌بازی‌هایی که قابلیت تغییر داشته باشند و نقش‌های مختلفی به خود بگیرند، برای کودکان بسیار جذاب‌تر بوده و قدرت تفکر را در آنها برانگیخته می‌کند. مثلا اسباب‌بازی‌هایی مانند مکعب‌های خانه‌سازی. یک قطعه مکعب می‌تواند در نقش یک حبه قند یا یک ماشین برای کودک ظاهر شود. علاوه‌براین کودک با مکعب‌های خانه‌سازی فکر می‌کند که چه چیزهایی بسازد، آنها را خراب کند یا دوباره تغییرشان دهد.
۲- به کودک پیشنهاد دهید صبر و فکر کند
اگر کودک با مواردی مواجه می‌شود که می‌تواند خودش از پس آنها برآید، به سرعت به او کمک نکنیم! ابتدا از او سوال کنیم؟ « به نظر تو الان چکار می‌توانیم انجام دهیم؟ بیا با هم راه‌های مختلف را امتحان کنیم». به این ترتیب به او فرصت فکر کردن داده‌ایم.
۳-در کار کودک مداخله نکنیم
کودکان نیاز دارند با چالش‌ها مواجه شوند. به عنوان یک والد آگاه لازم است کمی صبر و مشاهده کردن را تمرین کنیم. وقتی کمی کنار می‌رویم، به کودک فرصت فکر کردن و بررسی راه‌حل‌ها را می‌دهیم.
۴- از کودک سوالات تشریحی بپرسیم
اگر تصمیم داریم سوال پرسیدن از کودک را شروع کنیم، باید بدانیم که سوالاتی که به پاسخ‌های کوتاه و بله و خیر ختم می‌شوند، مناسب نیستند. سوالات تشریحی باعث می‌شود کودکان بیشتر فکر کنند و عملکرد بهتری داشته باشند. سوالاتی از قبیل: «تو چه فکر می‌کنی؟ به نظر تو چه راه‌هایی داریم؟» بسیار مفیدتر هستند.
۵-به کودک فرصت دهیم تا نظراتش را توسعه دهد
در طول بازی آزاد به کودک فرصت دهیم تا ایده‌ها و نظرات خود را توسعه دهد. مثلا در بازی با مکعب‌های خانه‌سازی از او سوال بپرسیم تا کودک بتواند بیشتر و بیشتر فکر کند. مثلا از کودک سوال کنیم: «به نظر تو اگر این کار را انجام دهیم چه اتفاقی خواهد افتاد؟ تو فکر می‌کنی نتیجه‌ی کار چگونه خواهد شد؟»
۶-کودک را به فکر کردن درباره راه‌های جدید تشویق کنیم
اگر به کودک پیشنهاد دهیم برخی کارهای تکراری را به شیوه‌ای دیگر امتحان کند، می‌تواند فکر کند و شیوه‌های متفاوت را امتحان کند. می‌توانیم فرصت انتخاب کردن بین موارد مختلف را به کودک بدهیم و اجازه دهیم او راه‌های متفاوت را کشف کند.
منبع
مهرنوش خالقی