کدام اسباب بازی ها به رشد ذهنی و شناختی کودکان کمک می کنند؟
کودک ما از طریق بازی درباره محیط اطراف خود چیزهای مختلفی می‌آموزد. تجربیاتی که سبب افزایش و پیشرفت رشد ذهنی او می‌شوند. بعضی از اسباب‌بازی‌ها، رفتارهایی را در کودک تقویت می‌کنند که رشد شناختی او را افزایش می‌دهد. رشد شناختی یعنی تغییرات منظم و تدریجی در پردازش ذهن که باعث پختگی می‌شود. تغییرات خاصی که عامل اساسی آن گذشت زمان همراه با تکامل سیستم عصبی است و با کسب توانایی‌ها آن رفتار ظاهر می‌شود. ما می‌توانیم با فراهم کردن برخی اسباب‌بازی‌های مناسب رشد و سن کودک خود، به او فرصت دهیم تا برخی مهارت‌های شناختی مانند حل مسئله، تفکر نمادین، تقلید و استدلال را تمرین کنند.
-
اسباب‌بازی‌های شناختی برای نوزادان
در طول سال اول زندگی نوزاد، اسباب‌بازی‌های اصطلاحا حسی و حرکتی می‌توانند بهترین انتخاب باشند. آویزهای عروسکی تخت کودک، بینایی او را تحریک می‌کنند و هماهنگی چشم و دست کودک را افزایش می‌دهند. انواع جغجغه‌ها، زنگوله‌ها و اسباب‌بازی‌های نرم و سبک مخصوص دوره نوزادی نیز، چنین عملکردی دارند و می‌توانند بسیار کمک‌کننده باشند. علاوه‌براین، آینه‌های نشکن موجب افزایش خودآگاهی و شناخت در نوزادان می‌شوند.
-
برای کودکان بالای سه سال
اسباب‌بازی به نام حلقه‌های هوش موجب تقویت مهارت‌های حرکتی ظریف می‌شود، از آنجایی‌که کودک تمرین می‌کند حلقه‌ها را با دستانش روی قسمت مخروطی قرار دهد، مهارت‌های حرکتی انگشتان و مچ دست تقویت می‌شوند. اسباب‌بازی‌های هل‌دادنی و کشیدنی کمک می‌کنند تا کودک تعادل را بیاموزد و وقتی کودک شروع به راه‌رفتن می‌کند، به رشد و پرورش مهارت‌های حرکتی درشت او کمک می‌کنند. اسباب‌بازی‌های هل‌دادنی مانند واکر‌ها یا چرخ‌های عصایی می‌توانند در این مسیر به کودک کمک کنند.
همچنین اسباب‌بازی‌های براق و رنگارنگ که برای کودک نوپا جذاب هستند، می‌توانند به رشد بینایی آنها بیشتر کمک کنند. اسباب‌بازی‌هایی مانند جورچین شکل و رنگ‌ها و یا اسباب‌بازی صفحه‌های میخ‌دار (peg board) (مناسب بالای ۴ سال)، به کودک نو پا کمک می‌کند تا مفاهیم پایه را یاد گرفته و توانایی حل مسئله را در او تقویت می‌کنند.
اسباب‌بازی‌هایی که بازی‌های نمادین (وانمودی) را تقویت می‌کنند موجب افزایش تفکر خلاقانه و رشد احساسی کودک می‌شوند. از جمله این اسباب‌بازی‌ها می‌توان ست اسباب‌بازی‌های آشپزخانه، کیف‌های لوازم پزشکی، صندوق پول و یا انواع لباس‌های مشاغل را نام برد. علاوه‌براین، لازم است برای کودک کتاب بخوانیم تا به افزایش دامنه لغات و تخیل‌پردازی او کمک کنیم.
بازی‌های ساده و کم‌هزینه‌ای مانند خمیربازی، گِل‌بازی، بازی با رنگ‌انگشتی و یا آب‌بازی نیز موجب تقویت مهارت‌های حسی حرکتی کودک نوپا می‌شوند. این بازیها به شکلی آزادانه کودک را مسیر تجربیات مستقل قرار می‌دهند. کودک نوپایی که در آستانه‌‌ی شناخت خودش قرار دارد، بایستی بتواند استقلال خود را در قالب بازی‌های آزادانه و بدون چارچوب‌های سخت، تمرین کند. همچنین این بازیها نوعی بداهه‌پردازی را برای کودک به ارمغان می‌آورد و او را برای تجربیات بعدی آماده‌تر می‌کنند.
مهرنوش خالقی
منبع: انجمن علمی کودکان پیش از دبستان ایران
www.ipresa.ir
باسلام و عرض تشکر
بهتر بود تیترها با کمی تغییر فونت و سایز باشند، چند عکس مرتبط با بازیها قرار داده میشد و گروه سنی و بازی، به ترتیب نقل میشدند.