نشانه های وسواس در کودکان را بشناسیم
آیا فرزند شما هم از دست زدن به برخی چیزها خودداری می‌کند؟ از لمس کردن چیزهایی که چسبنده، مایع یا رنگی‌اند خوشش نمی‌آید؟ او برخی افکار آزاردهنده و تکرار شونده را تجربه می کند؟ این علائم، می‌توانند نشان از نوعی وسواس باشند. برای آشنایی بیشتر با این اختلال، مطلب زیر، اطلاعاتی را عرضه می‌کند.
-
وسواس فکری
اختلال وسواس فکری و عملی یک اختلال مغزی و رفتاری است و اغلب در دوران کودکی و در پی تجربه‌ی اضطرابی شدید اتفاق می‌افتد. وسواس فکری و عملی، زمان زیادی را از کودک تلف می‌کند و بر فعالیت‌های مهم کودک تاثیر می‌گذارد. مانند مراقبت از خود، روابط اجتماعی و آموزش. این اختلال شامل افکار و تصاویر ذهنی کاملا ناخواسته، غیرقابل کنترل و آزاردهنده است که دائماً کودک را تحت فشار روانی ناخوشایند و اضطراب و نگرانی قرار می‌دهد. برای مثال این افکار شامل نگرانی دربارهکثیفی، بیمار شدن یا مرگ است. ممکن است کودک درباره‌ی وقوع اتفاقی نامعلوم و یا اشتباهات خود مدام فکر کند و دچار اضطراب شود. شاید کودک فکر می‌کند که همه چیز باید به شکل کاملی، بی‌نقص باشد. گاهی ممکن است کودک دچار افکار آزاردهنده‌ای درباره آسیب به دیگران را تجربه کند.
-
وسواس عملی
کودک برای رهایی از هجومِ این افکار و این احساسات ناخوشایند، خودش را ملزم به انجام کارهایی اجباری می‌کند. او احساس می‌کند باید این کارها را انجام دهد. ممکن است کودک احساس کند، با انجام این کارهای اجباری، از وقوع اتفاقات ناخوشایند جلوگیری می‌کند. این کارها شامل چک کردن درب اتاق و پنجره یا شست‌وشوی و تمیزکردن هم می‌شود. کودک ممکن است بارها و بارها کاری را انجام دهد تا کاملا بی‌نقص به نظر برسد و یا اشیا را مرتب و به صف کند. برخی کودکان با تکرار و مرور بیش از حد کلمات و یا برخی عبارات و جملات، وسواس عملی را تجربه می‌کنند. ممکن است سوالی را بارها از شما بپرسند.
-
چه زمانی وسواس عملی و فکری تبدیل به اختلال می‌شود؟
وقتی وسواس‌های عملی و فکری، بسیار وقت‌گیر و آزاردهنده شوند و در برنامه‌های روزمره کودک اختلالات اساسی ایجاد کند، با اختلال وسواس فکری و عملی کودک روبرو هستیم. در موارد بسیار شدید، اختلال وسواس موجب برخی بیمار‌ی‌های نقص ایمنی نیز می‌شود. البته این مورد بسیار نادر است. فقط در صورتی که افکار و اعمال وسوا‌سی کودک، زندگی کودک را مختل کرده و از کنترل خارج باشد، به عنوان اختلال شناخته می‌شود. وگرنه کودکان به طورکلی از تکرار برخی فرایندها لذت می‌برند و تنها از طریق تکرار یادگیری خود را گسترش می‌دهند. مثلاً کودکی که هر روز یک انیمیشن خاص را می‌بیند، نمی‌تواند به عنوان کودکی که از وسواس رنج می‌برد، شناسایی شود. فراموش نکنید که هرگز نمی‌توانیم بدون تشخیص متخصص و انجام برخی ارزیابی‌های تخصصی، به کودکان برچسب اختلال وسواس بزنیم. برای درمان نیز حتما لازم است از روان‌درمان‌گر کودکان کمک بگیریم. با اینکه وسواس اختلالی سخت و طاقت‌فرساست، اما یکی از اختلالات درمان‌پذیر به شمار می‌رود و کودکی که از وسواس رنج می‌برد، نباید از موفقیت‌های بزرگ در آینده محروم شود.
ترجمه و گرداوری: مهرنوش خالقی
منابع:
https://www.cdc.gov/childrensmentalhealth/ocd.html
https://kids.iocdf.org/what-is-ocd-kids/