دوستی ‌های کودکانه و شروع تأثیرات مخرب

یکی از بزرگترین چالش‌های پیش روی والدین دوست‌یابی کودکان است. در واقع ما در تلاش هستیم تا کودکانی مهربان، سازگار و موفق پرورش دهیم اما زمانی که صحبت از ارتباط های دوستی به میان می‌آید، همه‌چیز فرق خواهد کرد. با توجه به گزارشی که توسط مجله آمریکایی آتلانتیک به چاپ رسیده است، گاهی اوقات دوستان فرزندانمان نه تنها تأثیر مثبتی بر زندگی آنها ندارند بلکه می‌توانند آسیب رسان باشند. حال والدین چگونه باید متوجه این موضوع شوند و در صورتی که یک رابطه دوستی را برای فرزند خود مخرب بدانند، از چه مسیرهایی قادر به نجات او خواهند بود؟

• از نشانه‌های دوستی فرزندانمان با فردی نامناسب

دکتر Matthew Goldfine روانشناس کودکان در مصاحبه با شرکت روزنامه نگاری آمریکایی هاف پست به نکات جالبی اشاره و به والدین کمک کرده است تا نشانه‌های دوستی با یک مخاطب نامناسب را از جانب کودکان خود تشخیص دهند: خوشبختانه خطوط قرمز متعددی وجود دارند که با ردیابی و بررسی آنها در طولانی مدت می‌توان یک رابطه دوستی ناسالم را به سرعت آشکار ساخت. برای این کار لازم است به رفتارهای فرزندمان دقت کنیم. آیا متوجه تغییر خاصی پس از درگیری وی در روند دوست‌یابی شده‌ایم؟ کودکان خردسالی که وارد روابطه‌ی دوستانه نامطلوب می‌شوند اغلب به طور مداوم قوانین حاکم بر فضای خانه را می‌شکنند، رفتار خوبی با اعضای خانواده ندارند و عادت های جدیدی را توسعه می دهند که تا پیش از آن وجود خارجی نداشته است.

دکتر Robert Faris جامعه شناس دانشگاه ایالتی سام هیستون ادامه می‌دهد: همه‌ی کودکان از دوره‌های زمانی مختلفی عبور می‌کنند که شامل شرایط گوناگون و در بسیاری از مواقع پرخطر است. در این حال اگر فرزند دوستی مخرب نیز داشته باشد، بیش از حالت انفرادی در معرض خطر قرار خواهد گرفت. وی با استناد به مطالعه‌ای که به وسیله‌ی دانشگاه تمپل انجام گرفته، به مسری بودن رفتارهای ریسک پذیری در کودکان کم سن و سال به دنبال برقراری روابط دوستانه اشاره کرده است. چنین واکنش‌های پرخطری به این دلیل رخ می‌دهند که بودن در کنار دوستان منتج به فعال‌سازی مرکز پاداش در مغز می‌شود و چنانچه دوست مورد نظر به درستی انتخاب نشده باشد، باید در انتظار یک فاجعه اساسی بود.

با استناد به پژوهشی دیگر از انجمن روانشناسی آمریکا، پدران و مادران باید توجه ویژه‌ای به تغییر عادت ریسک‌پذیری در فرزندان خود داشته باشند. هر زمانی که از یک ارتباط دوستانه پرمخاطره آگاه شدید و تشخیص دادید که دوست فرزندتان در حال فشارآوردن به وی در جهت پیروی از فرمان‌های خود است، زمان مداخله شما فرا رسیده است.

• چگونه به عنوان والدینی خردمند از اثرات منفی دوستی‌ها جلوگیری کنیم؟

• گام نخست: با فرزند خود مهربان باشید و ضربتی عمل نکنید

در مقاله‌ای از مجله روانشناسی کودک ناهنجار می‌خوانیم که در زمینه مشکلات مرتبط با دوست‌یابی‌های کودکانه، یکی از مهم‌ترین رویکردهای والدین و حتی اساسی‌ترین آنها حفظ رابطه صمیمانه با فرزند است. به بیان دیگر والدینی که ناگهانی وارد عمل می‌شوند و ارتباط دوستی فرزندشان را به کلی قطع می‌کنند، در نهایت موفقیت کمتری به دست می‌آورند.

بر اساس پژوهشی که به تازگی در مجله اوایل دوران نوجوانی منتشر شده است، پدران و مادران وظیفه‌ای مهم بر دوش دارند و آن هم چیزی نیست جز دوستی عمیق با کودکان. اهمیت این موضوع زمانی بیشتر احساس می‌شود که از دوست فرزند خود خوشتان نمی‌آید! برای دست‌یابی به این هدف باید به فعالیت‌های روزانه کودک علاقه نشان دهید، وی را همراهی کنید و همچون یک دوست بستری مناسب در جهت گفت‌وگو فراهم سازید. با این کار فرزندان به طور خودکار عادتی ویژه را در ذهنشان توسعه می‌دهند و همه وقایع زندگی خود را برای شما تعریف خواهند کرد. در ادامه والدین قادر به کمک خواهند بود و در صورت مشاهده ارتباط دوستانه مخرب می‌توانند به راحتی با فرزندشان در این خصوص صحبت کنند.

•  گام دوم: به فرزندتان در مورد زبان ناپسند و مفهوم سوء‌استفاده آموزش دهید

طبق مطالعه‌ی منتشرشده توسط انجمن علوم روانشناسی، واژه‌های ناپسند بیش از دختربچه‌ها توسط پسربچه‌ها مورد استفاده قرار می گیرد و این موضوع تبدیل به یک مشکل اجتماعی بزرگ شده است. حال تصور کنید که کودک وارد یک رابطه‌ی دوستی نادرست نیز بشود. قطعاً چالش‌هایی از این دست بسیار شدیدتر از حالت عادی رخ خواهند داد. برای مقابله با این وضعیت آرامش خود را حفظ کرده، اصول تعامل صحیح با سایر کودکان را به فرزند خود آموزش دهید و از معایب استفاده از الفاظ زشت برای او صحبت کنید. در ادامه می‌توانید آرام آرام به رابطه‌ی دوستی مورد نظر خاتمه دهید.

تنها کافیست به فرزند خود توضیح دهید: کودکانی که از زبان ناپسند استفاده می‌کنند به هیچ عنوان برای دوستی مناسب نیستند و خودشان هم دوستان کمتری دارند. مردم از آنها دوری می‌کنند و نهایتا به جایگاه اجتماعی مطلوبی نیز دست نمی‌یابند.

•  گام سوم: اجازه‌ی رفت‌وآمد به خانه دوست موردنظر را به کودکتان ندهید

یکی دیگر از چالش‌هایی که بسیاری از والدین دیر یا زود با آن روبه‌رو می‌شوند، اصرار کودک به رفت‌وآمد به خانه‌ی دوستان خود خواهد بود. با وجود آن که بسیاری از پدرها و مادرها به این درخواست پاسخ مثبت می‌دهند، اما بهتر است اجازه‌ی چنین کاری را ندهید! به تازگی مطالعه‌ای از طریق شرکت بین‌المللی گروه تیلور و فرانسیس به چاپ رسیده است که نشان می‌دهد معاشرت کودک با دوستان در خانه آنها، ممکن است به افزایش آسیب‌های یک دوستی پر خطر منجر شود.

همانطور که در مقاله‌ای از مجله روابط اجتماعی و شخصی نیز آمده است، با حضور فرزند در خانه‌ی دوستان والدین به هیچ عنوان نمی‌توانند از اتفاقاتی که رخ می‌دهد به طور کامل اطلاع داشته باشند. از این رو حتی اگر کودک اصرار به معاشرت دارد، بستر ارتباطی را به منزل خود انتقال دهید و از نزدیک ناظر فعالیت‌های آنها باشید. همچون گام قبلی می‌توانید در ادامه و با شیبی ملایم رابطه مخرب مدنظر را به کلی قطع کنید.

•  گام چهارم: تفاوت‌های میان دوست خوب و دوست بد را به فرزند خود توضیح دهید

روانشناسان دانشگاه ایالتی اوهایو با توجه به نتایج مطالعات متعدد خود گزارشی ارائه داده‌اند که یکی از اصلی‌ترین استراتژی‌های برخورد با دوستان نامناسب فرزندانمان را آموزش تفاوت‌های دوست خوب از بد معرفی کرده است. یک کودک از دانش و آگاهی کافی برای تشخیص میان صحیح و غلط برخوردار نیست و به همین دلیل والدین در جایگاه اول وظیفه‌ی آموزش این موارد را بر عهده دارند. اگر رابطه‌ای مستحکم و صمیمی با فرزندتان داشته باشید، انتقال این مفاهیم نیز بسیار آسان‌تر خواهد بود.

با بیان ساده به کودک خود توضیح دهید: دوست بد دوستی است که تو را به سمت کارهای اشتباه و خطرناک بدون آنکه هشداری داده باشد، هدایت می‌کند. در اکثر موارد اگر با او همراه نشوی، تو را کنار گذاشته و قهر می‌کند. این در حالی است که دوست خوب همیشه کنار تو حاضر است، شخصیتی حامی و کمک رسان دارد و به هیچ وجه اجازه نمی‌دهد که دست به کارهای نادرست بزنی.

گرداوری : رکسانا دانیالی