تاثیر کتاب‌های مصور برکتاب‌خوان شدن کودک شما

طبق مطالعه ای از انجمن روانشناسی آمریکا، کتاب‌های کمیک یا همان کتاب داستان‌های مصور در واقع نسخه ساده شده‌ای از مسیر خواندن را به خود اختصاص می‌دهند که پیچیدگی‌های معمول کتاب‌های دیگر را ندارند و با توجه به جذابیت بصری بیشتر قادر به جلب توجه کودکان و نوجوانان خواهند شد.

• کمیک و تاثیر بر سلول‌های مغزی

طبق یافته‌های Dale Jacobs نظریه‌پرداز طنز از دانشگاه ویندزور کانادا، جاذبه‌های بصری رنگارنگ در کتاب‌های کمیک کودک و نوجوان قادر به ایجاد نوعی تونل زبانی خواهند بود که می‌تواند عملکردهای شناختی خواننده را تقویت کند. علاوه بر این نیل کوهن دانشمند علوم شناختی فعال در دانشگاه تیلبرگ هلند و یکی دیگر از نظریه‌پردازان طنز سرشناس، از کتاب‌های کمیک به عنوان ابزاری موثر و قوی در راستای تغییر و تحولات مغزی نام می‌برد.

دقیقاً به همین علت است که بر اساس مقاله‌ای منتشر شده توسط انتشارات جان وایلی و پسران، کودکان مبتلا به اوتیسم یا اختلال رشدی درخودماندگی، در راستای ایجاد ارتباط میان احساسات خود با دیگران دچار مشکل هستند. آنها نمی‌توانند نشانه‌های عاطفی بصری را به درستی دریافت و برداشت کنند. کتاب‌خوانی منظم آن هم از نوع کمیک نه‌تنها به مهارت‌های نوشتاری این دسته از کودکان و حتی دیگر گروه‌های سالم کمک می‌کند، بلکه بر توانایی‌های ارتباطی درون فردی- بین فردی نیز تاثیر خواهد داشت.

پژوهشی از مجله علوم اعصاب نشان می‌دهد که مغز انسان در زمینه پردازش اطلاعات بصری ۶۰ هزار بار سریعتر از متون نوشتاری عمل می‎کند. این یافته یکی دیگر از دلایلی است که تمایل بیشتر کودکان به کتاب‌های کمیک در مقایسه با کتاب‌های دیگر  را تایید خواهد کرد. با استناد به مطالعه مذکور، کتاب‌های کمیک مخصوص کودکان و نوجوانان مزایایی چندگانه به همراه دارند که از جمله مهم‌ترین آنها می‌توان به برقراری رابطه بین اطلاعات بصری، تنظیم عاطفی، تقویت مکالمه و شخصیت‌پردازی اشاره کرد.

علاوه بر موارد فوق طبق مطالعه‌ای که به وسیله انتشارات سیج چاپ شده است، جاذبه‌های بصری کتب کمیک با اثرگذاری مستقیم بر نورون‌های مغزی، کودک را مایل به خواندن بیشتر کرده و به پیشرفت مهارت‌های کلامی وی مانند نحوه صحیح استفاده از الفبا کمک می‌کنند. از این رو به نظر می‌رسد که کتاب‌های کمیک کودکان و نوجوانان حرفی بیش از تنها یک سرگرمی ساده داشته باشند.

• سایر مزایای کتب کمیک برای کودکان و نوجوانان

از جمله دیگر مزایای کتاب‌های مصور کودکانه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد که قطعا در مقایسه با فاکتور قبلی، اهمیت پایین‌تری دارند:

•  نهادینه‌سازی بهتر عادت کتاب‌خوانی

طبق گزارشی از وب سایت کالج بیسیکز، کتب مصور قابلیت مهمی در جهت نهادینه‌سازی عادت کتاب‌خوانی به خصوص از همان سنین پایین دارند. این موضوع بسیار با اهمیت است زیرا در آینده فرزندی خواهید داشت که کتاب‎خوانی جزئی اساسییو منظم از زندگی وی را به خود اختصاص می‌دهد. از آن جایی که همراهی با کتب کمیک بسیار آسان‌تر از کتب معمولی و پر از متون نوشتاری است، کودکان اغلب شیوه مدرن را به سنتی ترجیح می‌دهند. معمولا حتی بچه‌هایی که از کتاب خواندن متنفر هستند هم کتب کمیک داستانی طنز و یا فیلمنامه‌های تلویزیونی را با لذت دنبال خواهند کرد.

•  افزایش اعتمادبه‌نفس خواننده

در مقاله‌ای از روزنامه بریتانیایی تایمز می‌خوانیم که کتاب‌های کمیک با توجه به قالب خاص خود، با متون طولانی و سنگین مخاطب خردسال یا نوجوان را نمی‌ترسانند. آنها در مقابل باعث می‌شوند که احساس رضایت کودک از خود افزایش پیدا کند و به‌این‌ترتیب به مرور زمان اعتمادبه‌نفس بالاتری را تجربه کند. کتاب‌های کمیک شامل جملات کوتاه، ساده و نشانه‌های تصویری- نوشتاری جالب برای درک بهتر توسط کودکان هستند. این آسانی و احساس استقلالی که به صورت غیرمستقیم به کودک تزریق می‌شود، اعتمادبه‌نفس  او را به گونه قابل ملاحظه‌ای افزایش خواهد داد.

•  گسترش دایره واژگان

در گزارشی از وب سایت شرینک تانک به یک مزیت دیگر از کتاب‌های کمیک کودک و نوجوان اشاره شده است. پیوند ماهرانه‌ای که میان تصاویر و نوشته‌ها در هر صفحه از کتاب‌های مصور کودکان برقرار می‌شود، می‌توانند به تمرین حافظه بچه‌ها و افزایش دایره واژگان آنها کمک به‌سزایی کند. در واقع کودک فرصتی ویژه در اختیار خواهد داشت تا با تکیه بر نشانه‌های بصری، لغات بیشتری را به حافظه درازمدت خود انتقال دهد. اطلاعاتی که از تصاویر کارتونی به‌دست می‌آیند، معنای کلمات ناآشنا را به خوبی آموزش خواهند داد.

•  تقویت قدرت استنباط و نتیجه‌گیری

بر اساس پژوهشی که توسط نمایه استنادی اسکوپوس منتشر شده است، توانایی استدلال و استنباط با توجه به شواهد یکی از مهم‌ترین مهارت‌های زندگی برای کودکان در حال رشد محسوب می‌شود. کتب کمیک از جمله ابزارهایی مفید در این زمینه هستند که می‌توانند با آموزش همزمان نوشتاری- بصری و کمک به ایجاد پل میان این دو، استدلال کودکان را تقویت کنند. بچه‌هایی که کتاب‌های مصور می‌خوانند، باید بخشی از آنچه که به قلم تحریر درنیامده است را از تصاویر چاپ شده برداشت کنند و این تمرینی بسیار عالی برای مهارت‌های استنباطی آنها خواهد بود.

• چند نکته درباره داستان‌های مصور برای والدین!

دکتر Carol Tilley از دپارتمان علوم کتاب داری و اطلاع رسانی که مطالعات گسترده‌ای بر کودکان و اثر داستان‌های مصور داشته می‌گوید: هر کتابی با هر سبکی که داشته باشد، مزایا و معایب خاص خود را خواهد داشت و نمی‌توانیم نسبت به این مسئله دیدگاهی صفر و یکی نشان دهیم. بخش مهمی از چگونگی این اثرگذاری به شخصیت منحصر به فرد خواننده و بهره هوشی وی بستگی دارد. با این حال کتاب‌های کمیک می‌توانند نقش ارزشمندی در آشناسازی کودکان با اهمیت کتاب خوانی و همین‌طور ارتباط میان لغات با تصاویر داشته باشند.

این محقق در ادامه هشدار می‌دهد: اشکالی از داستان‌های مصور که در آنها خشونت به سبک ابر قهرمانی تبلیغ می‌شود، ممکن است آثار مخربی بر روحیه مخاطب کم سن و سال خود داشته باشد.

همچنین در کمیک‌های ابرقهرمانی بخش‌هایی از اندام‌های خصوصی زنانه به شکل بی‌پروا نمایش داده می‌شوند که این مساله نیز آسیب‌های خاص خود را به‌دنبال خواهد داشت. بنابراین در انتخاب نوع محتوای داستان باید دقت و نگرانی زیادی داشت.

محققان دانشگاه ایلینوی در اربانا-شمپین بر اساس مطالعات گسترده خود به والدین توصیه می‌کنند که در کنار داستان‌های مصور به تهیه کتاب‌های داستانی کودک با حجم نقاشی محدودتر نیز توجه داشته باشند و کودک را به تدریج با این نوع از محتوای مکتوب نیز آشنا کنند تا شکل کلمات و نوشتار آنها تحت اثر دائمی نقاشی‌ها قرار نگیرد.