به این ۴ علت مهم، بهتر است پاسخ همه سوالات کودکان را ندهیم!
آیا کودک شما هم زیاد سوال می‌پرسد؟ کودکان از حدود سه تا شش سالگی ممکن است سوالات بسیاری از ما بپرسند و این مساله کاملا طبیعی‌ست. اما مهمترین چیز، واکنش ما در مقابل کودک است. آیا هرقدر بیشتر به سوالات او پاسخ دهیم، عادلانه است؟ آیا ما جواب تمام سوالات کودک را می‌دانیم؟ برخی پژوهش‌ها به ما می‌گویند که اگر به تمام سوالات کودک پاسخ دهیم، کار بزرگی در حق او نکرده‌ایم. بیایید با هم علت‌های مهم این مساله را بررسی کنیم.
۱-کودک نیاز به فکر کردن دارد
همه می‌دانیم که کودکان بین سه تا شش سالگی سوالات بسیاری در ذهن دارند و دائم در حال پرسش هستند. ما به عنوان والدین کودکِ دلبندمان، دوست داریم بهترین‌ها را در حق فرزندمان انجام دهیم و بی‌وقفه پاسخ سوالات او را بدهیم. مانند یک قهرمان، یک ابر انسان یا یک دایره‌المعارف که همه چیز را می‌داند. اگر ما به تمام سوالات او پاسخ دهیم، فرصت فکر کردن را برای او کم‌رنگ کرده‌ایم. نیازی نیست مانند یک مجسمه به کودک نگاه کنیم و هیچ حرفی نزنیم. پس چه کار کنیم؟ می‌توانیم سوال کودک را با سوال پاسخ دهیم. سوالاتی از این قبیل: «تو چه فکر می‌کنی؟ من هم نمی‌دانم، دوست داری با هم درباره آن مطلبی بخوانیم؟ به نظر تو چطور این اتفاق می‌افتد؟ آیا تا به حال چیزی شبیه به این اتفاق دیده‌ای؟ اگر قرار بود تو این کار را انجام دهی، چه کار می‌کردی؟». به این ترتیب کودک یاد می‌گیرد تا گاهی «نمی‌دانم» گفتن را هم تمرین کند. زیرا ندانستن عیب نیست.
۲-کودکان نیازی به یک همه‌چیزدان ندارند
اگر ما تمام سوالات کودک را به سرعت پاسخ دهیم، نه تنها فرصت فکر کردن او را محدود کرده‌ایم بلکه به تدریج به او می‌فهمانیم که این تنها ما هستیم که همه‌چیز را می‌دانیم. وقتی کودک وارد روابط اجتماعی شود و متوجه شود که دیگران پاسخ‌های متفاوتی دارند، ناگهان دچار تناقض می‌شود و شاید رنج بزرگی را متحمل شود. برای مثال تا به حال با کودکانی برخورد داشته‌اید که با بغض و فریاد می‌گویند: «نه اینطور نیست! پدر/ مادر من چیز دیگری می‌گوید». کودک در دوره‌ای از زندگی خود کم‌کم متوجه می‌شود که بدنش از دیگران مجزاست و جدایی از پدر و مادرش را متوجه می‌شود، بنابراین اگر پاسخ به همه سوالات کودک، وابستگی‌های خیلی شدیدی میان خود و کودک ایجاد کنیم، تنها او را به سمت درماندگی و ضعیف بودن هُل داده‌ایم. کودک نیاز به فکر کردن و استقلال ذهنی دارد تا بتواند در نبود هیچ‌کس به دنبال پاسخ سوالاتش بگردد و کنجکاوی کند.
۳-فرصت کنجکاوی و جست‌وجو را از کودک می‌گیرم
هرقدر زودتر پاسخ سوالات کودک را بدهیم، حس کنجکاوی و جست‌وجوگری کودک را محدودتر کرده‌ایم. بسیاری از کودکان که دائما تمام پاسخ‌ها را دریافت می‌کنند، ممکن است ناگهان انگیزه‌های پرسش و کنجکاوی خود را از دست بدهند. یادمان باشد انسانها با سوال و کنجکاوی به بزرگترین اختراعات و کشفیات دست‌یافته‌اند.
۴-تفکر انتقادی در کودکان افزایش می‌یابد
اگر سوالات کودکان را با سوال پاسخ دهیم، نه تنها ذهن آنها را برانگیخته می‌کنیم بلکه موجب می‌شویم در آینده، هر چیزی را به آسانی نپذیرند و درباره آن سوال کنند یا چیزهای مختلف را نقد کنند و علت‌ها را جویا شوند. به این ترتیب آنها می‌توانند به جای اینکه یک پذیرنده و شنونده‌ی منفعل باشند، به دنبال راه‌حل‌های مختلف جست‌وجو و پرسش کنند.
مهرنوش خالقی