چرا کودکم عادت دارد انگشت در بینی کند؟
عادت انگشت کردن در بینی را می‌توان یکی از ناخوشایندترین اتفاقاتی به شمار آورد که هر پدر و مادری در تلاش برای پایان دادن به آن هستند. آنچه که این عادت را بدتر می‌کند، انجام دادن آن توسط کودکان خردسال در هر زمان و در هر مکان بدون توجه به موقعیتی که در آن قرار دارند خواهد بود.
گاها دیده می‌شود که والدین برای توقف هرچه سریعتر این مشکل به طور ناگهانی عصبانی شده و نمی‌توانند خشم خود را کنترل کنند. به‌دنبال این عصبانیت آنی معمولا کودک برای عملی که تبدیل به عادت شده تنبیه می‌شود و همین مسئله منجر به وخامت بیشتر اوضاع خواهد شد.
-
از علل ریشه ای عمل انگشت کردن در بینی توسط کودکان خردسال
طبق مقاله‌ای که توسط وب سایت بیبی سنتر منتشر شده است، عادت انگشت کردن در بینی میان کودکان خردسال می‌تواند دلایل متفاوتی داشته باشد. رایج ترین و در عین حال منطقی‌ترین دلیل احساس وجود چیزی در بینی است که منجر به آزار و اذیت فیزیکی و روحی کودکان می‌شود. همین علت باعث خواهد شد که کودکان مبتلا به آلرژی بیشتر این عادت را از خود نشان دهند.
در بچه‌هایی که با آلرژی‌های دائمی و یا فصلی درگیر هستند، بهترین متد بررسی پزشکی کودک و اجرای اقدامات درمانی ضروری در راستای تامین رطوبت بینی خواهد بود. علاوه بر این سطح رطوبت محیط قرار گیری کودک مانند اتاق خواب نیز اهمیت ویژه‌ای در این مسئله دارد. والدین باید با استفاده از دستگاه‌های افزایش دهنده رطوبت به خصوص بخور سرد، نسبت به حل این عامل زمینه‌ای اقدام کنند. در این میان به کار گیری قطره‌ها و اسپری‌های گیاهی یا دارویی هم می‌تواند تاثیر مطلوبی بر افزایش رطوبت داخل حفره‌های بینی داشته باشد.
یکی دیگر از دلایل ترغیب کودکان به انگشت کردن در بینی خود، عدم کارایی کافی دستمال کاغذی در رفع انسداد ناشی از جمع شدن موکوس بینی خواهد بود. اگر فرزندتان با چنین مشکلی رو به رو است، ضمن حفظ آرامش خود می‌توانید از روش‌های جایگزین مانند وسیله‌ای به نام فین گیر استفاده کنید. در هر صورت لازم است ابتدا علت اعتیاد کودکان به انگشت کردن در بینی را مشخص و پس از آن به تناسب چالش پیش رو راه حل منتخب خود را اجرا کنیم.
اما آیا انگشت کردن در بینی توسط کودکان خردسال می‌تواند نشانه مشکل جدی‌تری مانند یک عادت منفی با منشا عصبی باشد؟ بچه‌ها اغلب بدون آن که متوجه پیامدهای اجتماعی نامطلوب این عمل باشند، کار خود را تکرار می‌کنند و تنها در تلاش برای رفع ناراحتی ایجاد شده هستند. از این رو به نظر نمی‌رسد که عادت انگشت کردن در بینی ریشه‌های روانی اثبات شده‌ای داشته باشد، مگر آن که کودک به منظور اذیت کردن دیگری و یا لجبازی آن را انجام دهد.
در وضعیتی که تکرار این عادت بنابر لجبازی و یا به اصطلاح درآوردن حرص دیگران به ویژه والدین صورت بگیرد، باید از هرگونه واکنش شدید و آنی خودداری شود. در واقع هدف اصلی کودک از این کار برانگیختن پاسخ احساسی مورد نظر از جانب شما خواهد بود. در نتیجه توصیه می‌شود که به هیچ عنوان چنین امکانی را در اختیار وی قرار ندهید. سعی کنید با آرامش تمام وارد عمل شوید و از مسیر گفت و گو مشکل را برطرف سازید. در مرحله بعدی سطح همکاری فرزندتان را بررسی کرده و بر اساس آن واکنش نشان دهید. آیا مشارکت مطلوبی به عمل آمده است؟ آیا کودک توانسته این عادت را کمرنگ‌تر از گذشته کند؟ اگر پاسخ شما به این دو پرسش “خیر” است، در مورد حذف موقت یک سری امتیازات مانند محدود سازی بازی‌های ویدئویی با کودک خود صحبت کنید.
-
چگونه عادت انگشت کردن کودکان در بینی خود را از بین ببریم؟
- اگر می‌خواهید این عادت به خصوص در جمع متوقف شود، توصیه‌های مفیدی برای ارائه به کودک وجود خواهد داشت. برای مثال به او توضیح دهید که یک سری کارها خصوصی و برخی دیگر عمومی هستند. بدین ترتیب او نباید کارهای خصوصی را در فضای عمومی انجام دهد و اگر واقعا نیازمند تخلیه بینی خود شده است، باید برای آن به دستشویی برود.
- در ادامه می‌توانید به همکاری مناسب از جانب فرزندتان پاداش دهید تا از این طریق انگیزه وی برای مشارکت بیشتر در آینده و ترک کامل عادت انگشت کردن در بینی افزایش یابد.
- شاید کودک نحوه استفاده صحیح از دستمال کاغذی را نمی‌داند و به همین دلیل نمی‌تواند بینی خود را از این طریق تخلیه کند. اگر با این مشکل رو به رو هستید، چگونگی فین کردن را به او آموزش دهید و برای درک بهتر چندین بار این کار را همراه وی انجام دهید.
- تا جایی که می‌توانید مشکل آلرژی و یا خشکی در حفرات بینی را برطرف کنید. در صورتی که این چالش با استفاده از قطره‌ها و اسپری‌های مرطوب کننده رفع نشود، مشورت با پزشک و یا داروساز اولویت خواهد داشت.
- از واکنش‌های تنبیهی بپرهیزید و رویکردهای رفتاری شدت یافته را حذف کنید. به بیان دیگر در چنین وضعیتی عصبانیت و تنبیه کودک نه تنها هیچ فایده‌ای ندارد، بلکه منجر به القای احساس شرمندگی به او خواهد شد و شرایط دشوارتر از گذشته خواهد کرد. بدین ترتیب بهترین تاکتیک برای مقابله با عادت انگشت کردن در بینی چیزی نیست جز شناخت دلایل و گفت و گوی آرام با فرزند.
رکسانا دانیالی
منابع: