مونیکا نادی، وکیل دادگستری و پژوهشگر حقوق کودکان پاسخ می‌دهد
آیا تنبیه کردن کودک غیر قانونی است؟
من به عنوان پدر یا مادر حق تنبیه کودکم را دارم؟ اگر من قیم یا سرپرست کودک باشم در صورت تنبیه فیزیکی و روانی کودک مجرم شناخته می‌شوم یا خیر؟ چند سالی است که فعالان حوزه کودک به آگاهی بخشی در این زمینه پرداخته‌‌اند. آنها تنبیه روانی و فیزیکی را مورد نقد قرار می دهند و به حقوق ابتدایی کودک اشاره دارند. اما قانون در این زمینه چه می‌گوید؟ مونیکا نادی، وکیل دادگستری و پژوهشگر حقوق کودکان به این سوال پاسخ می‌دهد.
-
آیا تنبیه کودک توسط والدین جرم و «کودک‌آزاری» تلقی می‌شود؟
کودک یک فرد مستقل است. او از یک سری حقوق برخوردار است. درواقع باتوجه به اینکه کودکان آسیب‌پذیری بیشتری نسبت به دیگر گروه‌های جامعه دارند و بی‌دفاع اند لازم است قوانین حمایتی بیشتری وجود داشته باشد.
لازم است حقوقی که برای کودکان وجود دارد نه‌تنها توسط اطرافیانشان مانند خانواده، والدین و دوستان و مربیان رعایت شود بلکه تمام جامعه در برابر او مسولند. به‌خاطر همین هر رفتاری از طرف هر فردی اگرمنجر به آزار جسمی، جنسی، روحی و روانی به شود از نظر قانونی، جرم‌انگاری شده، و به آن کودک‌آزاری گفته می‌شود. در مورد افراد نزدیک‌‌تر این توجه و حمایت‌های قانونی بیشتر است، یعنی والدینی که وظیفه نگهداری از یک کودک را دارند باید حقوق فرزندشان را بشناسند و به آن رسمیت ببخشند. در غیراین‌صورت رفتار آنها جرم تلقی می‌شود.
-
منظور شما کدام دست از رفتارهاست؟
متاسفانه در قانون ما در واقع تنبیه به قصد تادیب در حدود متعارف دسته‌بندی شده است منتها فقط از طرف پدرومادر، باید بگویم که مرزهای این تادیب و عرف، خیلی مرزهای باریکی دارد و باتوجه به فضای جامعه این روزها شاهد هستیم که در رویه قضایی باریک‌تر شده و اصل براین‌است که عملی که به کودک آسیب می‌زند کودک‌آزاری است. که می‌تواند آسیب جسمی یا فیزیکی باشد.
-
اگر با والدین یا افرادی مواجه شدیم که کودک را به صورت غیرقانونی تنبیه می‌کردند، چه کار کنیم؟
در واقع کودک‌آزاری یک جرم عمومی است. جرم عمومی نیاز به شاکی خصوصی ندارد و هر کسی می‌تواند کودک‌آزاری را به مرجع قضایی اطلاع بدهد و مرجع قضایی ملزم و مکلف به پیگیری شکایت است. به خاطر همین ما باید آگاه باشیم که یکی از چیزهایی که در جامعه باعث می‌شود حقوق کودکان ترویج پیدا کند این است که همگی نسبت به آن حساس باشیم.
-
با کجا باید تماس گرفت؟
در حال حاضر اورژانس خط اجتماعی ۱۲۳ وجود دارد. که علی‌رغم ایرادات و ضعف‌هایی که وجود دارد پیگیری موضوعات است . اما همان‌طور که گفتم می‌شود به مراجع قضایی مراجعه کرد. به طورمثال کلانتری‌ها، دادسرای تخصصی اطفال و …
-
لطفاً به ما بگویید چه قوانینی در زمینه جلوگیری و مبارزه با تنبیه‌های غیر قانونی کودکان وجود دارند؟
اولین‌بار در سال ۸۱ و با تصویب قانون حمایت از کودکان و نوجوانان واژه کودک‌آزاری وارد فرهنگ حقوقی ایران شد. به‌تدریج ایرادات این قانون شناسایی شد. ما پس از یک زمان طولانی، در سال ۹۹ شاهد تصویب قانون حمایت از کودکان و نوجوانان جدید هستیم. این قانون جامع تر و کامل‌تر است و آزارهایی که به کودکان رسانده می شود را با دیدی وسیع‌تری بررسی کرده است. این اصلی‌ترین قانون برای جلوگیری و مبارزه با تنبیهات غیر قانونی است.