۵ راهکار برای کاهش خجالت در کودکان

مسئله‌ی خجالت در کودکان، مسئله‌ای است که اغلب مورد مذمت و سرزنش و شرمندگی والدین و اطرافیان کودک قرار می گیرد اما باید دانست که خجالت هم مانند دیگر ویژگی‌های شخصیتی می تواند در انسان‌ها وجود داشته باشد. از جمله مزایای خجالتی بودن کودک این است که او می تواند شنونده ی خوبی برای درددل اطرافیانش باشد و دلسوزانه صحبت‌های همسالانش را بشنود. می توان گاهی اوقات ویژگی درونگرایی را با خجالتی بودن یکسان دانست. کودک درونـگرا اغلب دارای تفکرتاملی است و از تصمیمات عجولانه و تکانشی خودداری می‌کند. ویژگی خجالتی بودن در کودکان، زمانی حائز اهمیت است که باعث ایجاد هراس اجتماعی شود و موانعی را برای رشد و پیشرفت کودک ایجاد کند و مانع برقراری ارتباط و تعامل با دیگران شود. کودکان خجالتی اغلب توسط اجتماع همسالان خود طرد می‌شوند. اما صبوری والدین و ایجاد محیطی صمیمی و سرشار از امنیت به دور از ملامت می تواند ویژگی خجالتی بودن را به آهستگی در کودک کاهش دهد. از جمله راهکارهایی را که برای کاهش خجالت در کودکان می توان پیشنهاد نمود عبارت اند از:

• طراحی بازی های تعاملی در محیط خانواده

کودکان خجالتی اغلب در محیط خانه و در کنار اعضای خانواده برخوردی راحت تر و آرامش بیشتری دارند. والدین می‌توانند قدم اول در کاهش هراس از اجتماع را در خانه برای کودک آغاز کنند. آنها می‌توانند با طراحی نمایش‌های تعاملی و دیالوگ محور، اضطراب کودکان را برای مواجهه با اجتماع کاهش دهند. بازی و تئاتر باعث می‎‌شود کودک به مرور، نحوه‌ی برخورد با صحنه‌های واقعی زندگی را بیاموزد. والدین می‌توانند در قالب بازی، معاشرت صحیح را به کودک آموزش دهند.

• پرسیدن نظرات کودک

والدین می‌بایست کودک خود را در بحث‌های مختلف شرکت دهند. هنگامی‌که می‌خواهید برای کودکتان خریدی انجام دهید حتما نظر او را بخواهید. او باید بداند نظرش برای والدین اهمیت دارد. والدین می‌توانند در نگهداری از خواهر یا برادر کوچک‌تر، از کودک خود کمک بخواهند. می‌بایست کودک بداند که نقش او در خانه موثر است.

• تقویت اعتماد به نفس کودک

هنگام مشاهده‌ی یک رفتار اجتماعی از فرزندتان، او را تشویق کنید. میتوانید با جملاتی نظیر: تو خیلی قوی هستی. من به تو افتخار می‌کنم و یا کودکتان را به وسیله‌ی یک بازی که دوست دارد و یا خوراکی موردعلاقه‌اش پاداش دهید. این‌کار سبب ایجاد اعتمادبه‌نفس و تقویت ویژگی برون‌گرایی کودک می‌شود.

• خوانش داستان و ایجاد حلقه ی گفتگو محور در خانواده

کودک را به خواندن یک داستان خانوادگی دعوت کنید و به جای شخصیت‌های داستان به ایفای نقش بپردازید. با خواندن داستان و ایجاد حلقه‌ی گفت‌و‌گویی درمورد داستان خوانده شده، کودکتان را به همذات پنداری با شخصیت‌های داستان وادار می‌کنید؛ همچنین کودک می‌تواند بدون هیچگونه استرس و هیجانات منفی به اظهار نظر آزادانه بپردازد. کودک می‌تواند به وسیله‌ی ایفای نقش، احساسات خود را بیان کند. این عامل مقدمه‌ای را برای ورود بی‌دغدغه‌ی کودک در اجتماع همسالان فراهم می‌آورد. کودکان خجالتی معمولا ویژگی حل مسئله و خلاقیت و تفکر انتقادی را کمتر دارا هستند. ایجاد حلقه‌های گفتگو محور این قبیل ویژگی‌ها را در کودک شکوفا می‌کند.

• کودک را سرزنش نکنید.

ازگفتن جملاتی نظیرِ”تو مایه ی شرمساری من هستی”. “تو مثل بقیه ی بچه ها نیستی”. شدیدا پرهیز کنید! این قبیل جملات، اوضاع را خراب‌تر می‌کند و کودک را بیش از پیش در خود فرو می‌برد. کودک فکر می‌کند والدینش او را درک نمی‌کنند؛ بنابراین امنیت را فقط در خود و دنیای خود جستجو می‌کند.

سارا دستوری