چرا کودکانی با نیازهای ویژه منزوی می شوند؟
تصور کنید کودکی که از یک مشکل و یا نقص جسمانی یا ذهنی رنج می‌برد، از ترس قضاوت شدن و نگاه‌های سنگین دیگران، از آدم‌ها فرار می‌کند. به جایی دور از دید دیگران پناه می‌برد و دیواری برای خود می‌سازد. او از قرار گرفتن در جامعه و بین افراد دیگر فراری است. ممکن است فرزند ما جزو این گروه از کودکان باشد یا در اطرافیان و اقوام خود با این بچه‌ها مواجه شویم. خوب است که به عنوان بزرگسال اطلاعاتی درباره ی این انزواگزینی داشته باشیم و بعد از این اطلاع شیوه‌های تعامل خود را با آنها تغییر دهیم.
بسیاری از کودکان با نیازهای ویژه در درجه اول در خانواده‌ی خود دوری‌گزین و انزواطلب هستند. این مساله در درجه‌ی اول از آن‌جایی ریشه می‌گیرد که هنوز بسیاری از این بچه‌ها از سوی خانواده‌ها پذیرفته نشده‌اند. اگر خواهر و برادرهای دیگری داشته باشند احتمالاً بین روابط این کودکان، والدین و دیگر خواهر و برادرها، گره‌هایی به وجود آمده است. از آنجایی‌که این کودکان به هرحال شرایط متفاوتی را تجربه می‌کنند، متحمل آسیب‌های ذهنی و روانی می‌شوند زیرا تصمیم می‌گیرند از این روابط دور شوند تا مورد قضاوت قرار نگیرند و موجب هیچ زحمتی برای دیگران نباشند.
این کودکان بایستی از خدمات روان‌شناسی بالینی مستمر بهرمند شوند. بهترین حالت این است که کودکان با نیازهای ویژه را باور کنیم و آنها را در کنار کودکان دیگر از امکانات مختلف آموزشی و تفریحی بهرمند کنیم. باید آنها را با خودشان مقایسه کنید. به این ترتیب آنها نیز می‌آموزند خود را با دیگران مقایسه نکنند تا دچار انزوای اجتماعی شوند. با دریافت خدمات روان‌شناسی مستمر آنها می‌آموزند، خود را همان‌گونه که هستند دوست داشته باشند.
مسأله این است که آنها به محض اینکه متوجه می‌شوند از کودکان دیگر متفاوت هستند، ممکن است اتفاقات درونی ناخوشایندی را تجربه کنند.
یکی دیگر از مسائلی که موجب انزوای اجتماعی این کودکان می‌شود، عدم وجود امکانات برای کودکان با نیازهای ویژه است. مثلاً کودکانی که با ویلچر هستند نیاز به مسیرهای ویژه رفت‌وآمد دارند. به این دلیل گاهی این کودکان خود را مایه‌ی زحمت دیگران احساس می‌کنند و دچار ناکامی می‌شوند. در نتیجه ممکن است بداخلاقی کنند. اکثر اوقات این کودکان مجبور می‌شوند به مدارس ویژه کودکان استثنایی مراجعه کنند. شاید جدا شدن این کودکان از جامعه‌ی بچه‌های دیگر، بیشتر موجب دوری و فاصله گرفتن آنها از افراد جامعه شود. اگر شهرها نیز امکانات رفاهی مناسب برای افراد و کودکان با نیازهای ویژه نداشته باشند، این افراد انزوای اجتماعی و شاید درجاتی از افسردگی را تجربه کنند. در چنین شرایطی اگر در محیط خانه تمام شرایط و امکانات ویژه برای آموزش و جابه‌جایی کودک را فراهم کنیم، کودک به میزان قابل رضایتی از عزت‌نفس و اعتمادبه‌نفس دست می‌یابد. حتماً کودک خود را در کنار بچه‌های دیگر قرار دهید تا بازی گروهی را تجربه کنند. با کمک گرفتن مستمر از یک روان‌شناس متخصص کودکان، تلاش کنید پوسته‌ی روانی کودک را ارتقا دهید تا فرزند شما بتواند از پس چالش‌های پیش روی خود با موفقیت بیرون آید.
ترجمه و گرداوری: مهرنوش خالقی
منابع: