شناخت استرس در کودکان

 سرعت زندگی ما در سال‌های اخیر بسیار افزایش‌یافته است به همین دلیل، آموزش مهارت‌های مدیریت استرس در کودکان بسیار مهم است. آموزش یک استراتژی مناسب در برخورد با شرایط استرس‌زا به کودکان کمک می‌کند تا احساس بهتری داشته باشند و بدانند چگونه با مشکلات خود کنار بیایند.

• استرس چیست؟

به‌طورکلی، استرس پاسخ فیزیولوژیکی بدن به اتفاقی ناگوار یا شرایط دشوار محیطی است. وقتی از بیرون فشاری به ما وارد می‌شود و ما در پاسخگویی به آن ناتوان هستیم استرس رخ می‌دهد. این باعث ایجاد تغییرات بیوشیمیایی در سیستم عصبی، غدد درون‌ریز و سیستم ایمنی بدن می‌شود. بااین‌حال، استرس همیشه منفی نیست. استرس می‌تواند مثبت باشد، یا قابل‌تحمل یا زیان‌آور.

• استرس مثبت: اگر کودک از طریق حمایت والدین، پشتیبانی اجتماعی و عاطفی دریافت کند، پس از هر بروز هر استرس، انگیزه و مقاومت درونی به دست می‌آورد. این استرس برای رشد و نمو کودک ضروری است.
• استرس قابل‌تحمل: اگر پس از بین بردن عامل استرس، کودک توسط والدین یا مراقبان محافظت شود، مغز و اندام آسیب‌دیده به‌طور کامل بهبود می‌یابند.
• استرس زیان‌آور: وضعیتی که در آن استرس شدید، مکرر و مداوم است. به همین ترتیب، بدن کودک به میزان بیشتری پاسخ می‌دهد و این واکنش‌های بیوشیمیایی تأثیر منفی بر ساختار مغز به‌جا می‌گذارند.

• چه عواملی باعث ایجاد استرس در کودکان می‌شود؟

در کودکان علاوه بر عواملی چون: وجود تنش در محیط خانه، بدرفتاری والدین، فشار برای برتری و موفقیت، مقایسه‌شدن با سایر کودکان عوامل دیگری نیز می‌تواند سطح استرس کودک را بالا ببرند. سروصدا و محرک‌های تشدید شدهٔ محیطی مثل چراغ‌ها و تابلوهای تبلیغاتی و همچنین بازی‌های کامپیوتری که امروزه به‌وفور روی گوشی‌های هوشمند و تبلت‌ها در دسترس کودکان قرار دارد ازجمله عوامل نوظهوری هستند که گاه استرس شدید و زیان‌آوری در کودکان ایجاد می‌کنند.

• علائم استرس در کودکان

علائم استرس در کودکان در بعضی موارد ظریف و حتی گیج‌کننده است. این علائم می‌تواند طیفی وسیع شامل سردرد و تغییر رفتار ناگهانی، نوسانات خلقی و مشکلات خواب و کابوس‌های شبانه، کاهش تمرکز، کاهش اشتها و دردهای شکمی را در برگیرد.

• کلیدهای مدیریت استرس در کودکان

یک کودک معمولاً نمی‌فهمد که آنچه با آن سروکار دارد استرس است. آن‌ها فقط می‌دانند که احساس غم، خستگی، عصبانیت یا اضطراب می‌کنند و به‌احتمال ‌زیاد نمی‌دانند که با احساساتشان چه کنند. به همین دلیل لازم است به آن‌ها کمک کنیم کند تا درک کنند که استرس چیست، چه عواملی باعث آن می‌شود و چگونه می‌توان آن را مدیریت کرد.