در بازی کودکان دخالت نکنیم!
آیا تا به حال شاهد بازی کودکان بوده‌اید؟ تا به حال از آنها شنیده‌اید که به شما تذکر دهند وارد بازی‌شان نشوید؟ کودکان در بازی‌های خود بسیاری از ناکامی‌ها و یا لذت‌هایی را که تجربه کرده‌اند، بازسازی و تکرار می‌کنند. بسیاری اوقات آنها از مداخله بزرگترها سودی نمی‌برند. حتی ممکن است مداخلات ما آسیب‌رسان باشد.
به نظر برخی متخصصان حوزه کودک، بهتر است وقتی یک کودک به تنهایی بازی می‌کند و یا چند کودک به صورت گروهی بازی می‌کنند، به هیچ‌وجه در بازی آنها مداخله‌ای نکنیم. منظور ما از مداخله، کنترل کردن یا وضع قوانینی است که واقعا بی‌علت و سخت‌گیرانه هستند. مثلا امر و نهی کردن یا اعمال چارچوب‌های بی‌منطق. اگر تا جای ممکن می‌توانیم راه‌حلی را جایگزین کنیم، بهتر است از اعمال چارچوب‌های سخت و مداخله کردن در بازی کودکان پرهیز کنیم. زیرا باعث محدودیت در خلاقیت کودکان می‌شود.
بهتر است یک فضای مشخص و ایمن برای بازی کودکان در نظر بگیریم. به‌طوری که وسایل شکستنی، تیز یا شیمیایی در اطراف وجود نداشته باشد. همچنین کفِ فضای بازی را نسبتا نرم و محکم انتخاب کنیم و اسباب‌بازی‌های کودکان را در یک جعبه یا سبد قرار دهیم.
سعی کنیم به جای مداخله در حین بازی‌های کودکان، از قبل درباره نوع بازی‌ها و دوستی‌های آنها بررسی کنیم و مراقبت‌های کافی را اعمال کنیم. مثلا درباره اینکه آیا در فضای بازی آنها امکان بازی‌های پرریسک مانند بالارفتن یا پریدن هست یا نه؟ آیا امکان بازی در منزل یا با اسباب‌بازی‌های یکدیگر را دارند یا نه؟ اگر در زمان و مکان محدودیت دارید، بهتر است این مورد را قبلا با بچه‌ها مطرح کنیم که نخواهیم در میانه بازی آنها مداخله کنیم. اگر کودکان باز هم درخواست بازی بیشتر داشتند، برای آنها چند انتخاب مختلف ارائه کنیم. مثلا به کودک پیشنهاد کنیم: «می‌توانی سه دقیقه دیگر اینجا بازی کنی و بعد با من بیایی یا اینکه همین الان با دوستانت خداحافظی کنی و باهم در خانه یک انیمیشن ببینیم». به این ترتیب اندوه خداحافظی را دوستان را برای کودک، تسهیل کرده‌ایم.
همچنین متخصصان حوزه کودک توصیه می‌کنند که اگر کودکان در حین بازی به مشکلی برخوردند، تا زمانی‌که خطری تهدیدشان نمی‌کند، به هیچ‌وجه در بازی آنها مداخله نکنیم. اگر بچه‌ها دچار زد و خورد شدند و درگیری فیزیکی اتفاق افتاد، تلاش کنیم بدون کوچک‌ترین قضاوت و مداخله کلامی، آنها را از یکدیگر جدا کنیم. به‌علاوه سعی کنیم تا زمانی‌که کودکان از ما نخواسته‌اند در بازی‌های آنها وارد نشویم و به سرعت سوالات آنها پاسخ ندهیم. اجازه دهیم آنها فکر کنند، نشانه‌ها را بررسی کنند و یا از نظرات دیگران نیز بهرمند شوند. همچنین با جملاتی نظیر « نظر خودت در این باره چیست؟» سعی کنیم خلاقیت کودک را تحریک کنیم. در محیط بازی‌های گروهی زیاد وارد نشویم و اجازه دهیم کودک خودش تعامل برقرار کند، سرنخ دادن کار خوبی است اما مستقیم وارد شدن در بازی کودک باعث خدشه‌دار کردن اعتمادبه‌نفس آنها و وابستگی کودک می‌شود.
مهرنوش خالقی