توسعه و تکامل مغز طی دوران بارداری
پذیرش این حقیقت که بخش قابل ملاحظه ای از توسعه مغز طی دوران بارداری رخ می‌دهد، به احتمال زیاد امری آسان خواهد بود. این دوره تکاملی کوتاه مدت، همچون اسکلتی پایدار برای پرورش هوش نوزاد تازه متولد شده تا پایان زندگی وی عمل خواهد کرد. اما چه کاری از دست ما برای پشتیبانی از این مسئله ساخته است؟
-
روند رشد مغز جنین
رشد مغز جنین طی دو هفته با تشکیل صفحه عصبی آغاز خواهد داشت. طی دوره تکاملی، چین‌های عصبی مجاور بخش میانی به سوی یکدیگر حرکت می‌کنند و در نتیجه این اتفاق صفحه عصبی تبدیل به لوله عصبی می‌شود که خود متشکل از چهار بخش مجزا خواهد بود؛ پیشا مغز، مغز میانی، پس مغز و طناب نخاعی. هر کدام از تقسیم‌بندی‌های نام برده در نهایت سیستم عصبی پیچیده فرزند شما را شکل می‌دهند. تمام موارد مذکور تا هفته هفتم بارداری تکمیل خواهند شد.
تنها پس از گذشت شش هفته جنین شروع به حرکت می‌کند و این فقط سرآغازی برای یک شروع بزرگ‌تر است. پیش از ورود به سه ماهه دوم، فرزندتان قادر به تنفس، بلع و حتی مکیدن انگشت خود خواهد بود!
آخرین بخش مغز که باید پیش از تولد تکامل یابد، قشر مخ محسوب می‌شود. همانطور که پیش‌تر نیز گفته شد، این قسمت عملکردهای ارادی بدن را تحت کنترل خود دارد. البته لازم به ذکر است که توسعه قشر مخ تا چندین سال پس از تولد نیز ادامه خواهد داشت.
-
چه کمکی از شما برمی‌آید؟
مهم‌ترین وظیفه ای که برای کمک به توسعه هرچه بهتر مغز کودک خود بر عهده دارید، حفظ سلامتی جسمی و روحی خواهد بود. مشاوره با پزشک و توجه به توصیه های وی از اهمیت بالایی برخوردار خواهد بود.
-
در دوران بارداری چه مواردی ممنوع است و باید اجتناب کرد:
احتمالا تاکنون بارهای بار مطالب مختلفی را پیرامون مضرات انواع داروها، سیگار و الکل در دوران بارداری خوانده اید. اما عامل مهم دیگری نیز وجود دارد که در اغلب موارد توجه چندانی به آن نمی شود. استرس می تواند تاثیرات منفی قابل توجه و حتی بازگشت ناپذیر بر توسعه مغز جنین به دنبال داشته باشد.
همچنین ممکن است شنیده باشید که باید از مصرف تخم مرغ خام یا محصولات فرآوری شده مانند سوسیس و کالباس نیز اجتناب شود. این توصیه به علت ریسک نه چندان بالا اما محتمل ابتلا به باکتریهای پاتوژن (بیماری زا) نظیر سالمونلا و یا لیستریا مونوسیتوژنز خواهد بود. درگیری با عفونت ناشی از دو میکروارگانیسم مذکور در افراد بالغ و سالم، به صورت خفیف تا متوسط گزارش شده است. اما باید توجه داشته باشید که اثر آنها بر جنین در حال رشد بسیار شدید خواهد بود. در دروان بارداری شست و شوی دقیق اقلام مصرفی به خصوص میوه و سبزیجات به منظور دفع سموم احتمالی نیز از اهمیت بالایی برخوردار است.
بیماریهای ویروسی مانند زیکا قادر به ایجاد اختلال در روند تکامل مغز جنین هستند. از این رو رعایت بهداشت به ویژه حین سفر، خطر ابتلا به بیماریهای تهدید کننده سلامت جنین و همچنین مادر را به طرز قابل توجهی کاهش می دهد.
علاوه بر موارد فوق، یک سری از شرایط خاص محل کار و موادی که ممکن است با آنها سر و کار داشته باشید نیز بر تکامل مغز جنین اثرگذار هستند. بهتر است در مورد مواجهه با مواد پاک کننده، رنگ و یا هرگونه ماده شیمیایی دیگر با پزشک خود مشورت کنید.
خود درمانی را به کلی کنار بگذارید! در خصوص مصرف دارو از یک مسکن ساده گرفته تا درمان های تخصصی، باید نظر پزشک معالج خود را جویا شوید.
مترجم: مازیار دانیالی
منابع: