آغوشی برای کودکان در معرض خشونت

کودکان ممکن است مورد خشونت قرار بگیرند. پیش از اینکه مشاوران و روانشناسان به کمک ما و کودکان بیایند آگاهی ما از وضعیت چنین فردی مهم است. زمانی که ما ویژگی‌های این قربانیان و راه‌ رفتار با آنها را بدانیم می‌‌توانیم والد یا مربی بهتری باشیم.

قربانیان خشونت دو دسته‌اند: افراد منفعل و افراد تحریک‌پذیر.قربانیان خشونت

• قربانیان خشونت دو دسته‌اند: افراد منفعل و افراد تحریک‌پذیر.
• قربانیان منفعل: معمولاً از نظر قدرت بدنی ضعیف بوده و قادر به مبارزه و دفاع از خود نیستند. آنها به‌راحتی تسلیم شده و بی‌درنگ گریه می‌کنند. این نوع کودکان عموماً مضطرب و ناآرام بوده و از آسیب دیدن وحشت دارند، حتی برای دفاع از خود نیز کسی را کتک نمی‌زنند. فاقد مهارت‌های لازم برای برقراری روابط اجتماعی با کودکان هم‌سن خود بوده و قادر نیستند با دیگران شوخی کنند و یا روابطی دوجانبه برقرار سازند.
• کودکان تحریک‌پذیر: این نوع کودکان که برخلاف کودکان منفعل، به‌راحتی قابل شناسایی نیستند، درصد کمی از قربانیان خشونت را تشکیل می‌دهند. آنها معمولاً سایر کودکان را ناراحت و مسخره کرده و حد و مرز هیچ چیزی را رعایت نمی‌کنند. شوخی‌های آنها اغلب به مشاجره و دعوا ختم می‌شود و چون قادر نیستند از لحاظ لفظی یا فیزیکی از خود دفاع کنند، همیشه بازنده هستند.

• ویژگی‌های قربانیان خشونت

• قربانیان خشونت، از نظر فیزیکی ضعیف‌تر از افراد خشونت‌گرا هستند.
• آنها کودکانی مضطرب و نگران بوده و توانایی ضعیفی در برقراری روابط اجتماعی دارند، به همین دلیل، اکثراً منزوی هستند و در فعالیت‌های گروهی شرکت نمی‌کنند.
• دوست‌یابی و ادامه دوستی یکی از بزرگترین مشکلات این نوع کودکان است.
• بسیاری از آنها علاقه‌ای به مهد کودک و مدرسه رفتن ندارند، چرا که در این محل بیشتر در معرض تماس با افراد خشونت‌گرا هستند.
• نزد خود تصور می‌کنند که دائم نگران نوع برخورد دیگران با خودهستند، دائم منتظرند کسی آنها را مسخره کند و همیشه تمام انرژی خود را بر این ترس متمرکز می‌کنند.
• آنها روحیه تهاجمی ندارند. به‌هیچ‌وجه حاضر به دفاع و مقابله نیستند و هنگامی که مورد اذیت قرار می‌گیرند، گریه می‌کنند.

کودک خشونت‌گرا، این نوع کودکان را به آسانی شناسایی کرده و کودک قربانی نیز تسلیم خواسته‌های او می‌شود و از این طریق، باعث تقویت خشونت در کودک قلدر می‌گردد، این نوع کودکان قربانی، قادر به برخورد مناسب با مشکلات خود نیستند.

• پیامد برخورد اشتباه والدین با کودک قربانی

والدین کودکان قربانی، با حمایت شدید از فرزند خود به او فرصت نمی‌دهند تا با مشکلات دست و پنجه نرم کند. کمبود اعتمادبه‌نفس، ترس و اضطراب در این کودکان به‌قدری تقویت می‌شود که تبدیل به ویژگی بارز آن‌ها شده و کودکان قربانی خشونت باور می‌کنند که لیاقت انجام هر کاری را ندارند. این افراد، معمولاً در معرض اقدام خودکشی قرار دارند. تأثیرات روانی قربانی بودن می‌تواند در درازمدت بسیار مخرب باشد.

• والدین چه می‌توانند بکنند؟

والدین باید به خصوصیات مثبت فرزندشان بیشتر توجه کنند. بسیاری از والدین، به‌رغم اینکه الگوی رفتاری مناسب برای فرزندان خود نیستند و حتی به طور ناخودآگاه باعث تقویت رفتارهای خشن آنها می‌شوند، تمایلی ندارند که فرزندانی شرور داشته باشند.

والدین باید بیاموزند که برای تغییر رفتار فرزندشان، می‌بایستی رفتار خودشان را تغییر دهند. هیچ‌کسی دوست ندارد فرزندش قربانی خشونت شود. والدین باید راهبردهای موثر برخورد با خشونت کودکان خشونت‌گرا را به فرزند خود بیاموزند:

• اگر کودکی مشاهده کند که والدین او برای رسیدن به اهداف خود از خشونت استفاده می‌کنند، احتمالاً خود نیز چنین خواهد کرد. والدین باید سعی کنند اختلافات خانوادگی را بدون استفاده از خشونت حل کنند، کودکانی که از والدین خود کتک می‌خورند، عاقبت کودک ضعیف‌تری را خواهند یافت تا او را کتک بزنند.
• والدین باید از ریشخندکردن فرزندشان و اهانت به آنها خودداری کنند، تا فرزندشان نیز چنین رفتاری با کودکان دیگر نداشته باشند.
• والدین باید حس مسئولیت و کمک به همنوعان را در فرزندشان تقویت کنند، اگر کودکی به دوستانش کمک کرد، او را تشویق کنند. اگر به نیازها و احساسات دیگران توجه کرد، به او نشان دهید که ازاین رفتار او بسیار خرسند هستید. به این‌ترتیب، شرایط مناسبی را برای فرزندتان فراهم سازید تا رفتار متعادلی با دوستانش داشته باشد

گرداوری : مژگان موسی پور

منبع: کلیدهای رویارویی با خشونت در کودکان و نوجوانان/دکتر باری ای مک نامارا و فرانسیس جی مک نامارا/مترجم: دکتر مسعود حاجی زاده